Je hebt je kind naar bed gebracht en hij is lekker in slaap gevallen. Maar na een uurtje hoor je ineens gestommel in zijn slaapkamer. Je kind is uit bed. Hoe kan dat nou? Hij sliep toch…? Wanneer je naar je kind toe gaat, zie je dat…
Nou, en dan zijn er heel veel opties, die je als ouder kunt tegenkomen. Misschien is jouw kind naar de badkamer gegaan om nog even te plassen. Of ging je kind nog even wat drinken. Of zie je dat je kind aan het spelen is met het speelgoed op zijn slaapkamer. Of kom je je kind tegen in de gang en loopt hij straal langs je heen. Of misschien is je kind niet uit bed gekomen, maar roept het je ineens. Of misschien komt jouw kind niet in de avond uit bed, maar pas ’s nachts op het moment dat je zelf al aan het slapen bent.
Als je één van deze situaties herkent, dan heb jij ook een kind dat onrustig slaapt. En dan weet je uit eigen ervaring dat dat behoorlijk vervelend is…
Eigenlijk maakt het niet uit wat nou precies de reden is dat je kind jou roept of uit zijn bed komt: als ouder wil je het liefst dat je kind in bed blijft liggen en lekker doorslaapt. Want ook al breng jij je kind iedere avond op tijd naar bed, je kind wordt weer wakker. En door jou dan te gaan roepen of door uit bed te komen, is je kind weer klaarwakker en gaat het later slapen dan je eigenlijk zou willen (of dan eigenlijk goed voor hem is).
Daarnaast zorgt de onrust van je ene kind misschien wel voor onrust bij je andere kind(eren) of – in het ergste geval – dat je andere kind óók wakker wordt. Dan kun je weer helemaal van voren af aan beginnen! En dan hebben we het er nog niet over gehad dat jij ’s avonds nog andere dingen te doen hebt (bijv. voor je werk, je hobby ed.) of gewoon eens een vrije avond wil hebben, zodat je even kunt bijkomen van je drukke dag.
Kortom, niet alleen voor je kind maar ook voor jou als ouder is het belangrijk dat je kind in zijn eigen bed blijft liggen en goed doorslaapt. Voor een aantal situaties, die ’s avonds of ’s nachts kunnen gebeuren op het gebied van (niet) slapen, geef ik je hieronder een aantal handige, concrete tips, die je meteen thuis kunt toepassen. Allemaal met als doel om je kind zo goed mogelijk te laten doorslapen.
(1) Je kind roept jou of komt uit bed:
Vaak zie je dat kinderen, die net in bed gelegd zijn, gaan roepen of uit bed komen. Meestal komt er dan een heel scala aan smoesjes, zoals ‘ik heb dorst, ik moet naar de wc, ik wil nog een knuffel, je hebt me nog geen kus gegeven, ik kan niet slapen, het muziekje moet nog eens aan, ik hoorde iets, ik kan mijn knuffel niet vinden’ en ga zo maar door. Soms lijken die doelbewust (bijv. omdat ze jou nog even willen zien of omdat ze geen zin hebben om te gaan slapen), maar soms ook niet. In het laatste geval is je kind er misschien wel aan gewend dat dit jullie ritueel is ’s avonds en hoort het (helaas) al bij jullie vaste bedritueel. Soms komen die smoesjes meteen nadat je de deur van zijn slaapkamer hebt dichtgedaan, soms komen ze pas nadat je kind al een tijdje heeft geslapen en weer wakker wordt.
Als je kind jou ’s avonds roept of uit bed komt – ongeacht de reden – dan zijn de volgende tips belangrijk om thuis toe te gaan passen:
A. Een vast bedritueel:
Op het gebied van slapen is voorspelbaarheid ontzettend belangrijk. Zorg daarom voor een vast bedritueel, met vaste onderdelen en een vaste volgorde. Hierdoor weet je kind precies wat er gaat gebeuren en wat het kan verwachten bij het naar bed gaan. Die voorspelbaarheid zorgt bij je kind al voor wat meer rust en ontspanning. Dit bedritueel bestaat uit vaste onderdelen, zoals het wassen / douchen, naar de wc gaan, tandenpoetsen, omkleden, voorlezen, licht uitdoen ed. Meer onderdelen heb je eigenlijk niet nodig. Het is goed om voor dit totale bedritueel maximaal een half uur aan te houden. Vlak voordat je het licht uitdoet en weggaat, neem je al die stappen van het bedritueel nog kort even door, samen met je kind. Zo weet jij zeker dat je alle stappen gedaan hebt, dus weet je ook dat je niet in hoeft te gaan op de smoesjes die eventueel gaan komen. Én je kind weet door deze korte herhaling en opsomming dat al die dingen net gedaan zijn; de drang om dan toch nog een smoesje te gebruiken wordt hierdoor minder.
(Klik hier om in m’n artikel ‘Slaap Kindje Slaap’ te lezen hoe een goed bedritueel eruit ziet en je leest er nog mooie extra tips rondom het bedritueel.)
B. Vaste tijden:
Op het gebied van goed slapen is niet alleen voorspelbaarheid, maar ook regelmaat enorm belangrijk. Zorg ervoor dat je kind op een vaste tijd naar bed gaat (vaste bedtijd) én op een vaste tijd op staat ’s ochtends (vaste opsta-tijd). Gaat je kind namelijk dagelijks op een ander tijdstip naar bed, dan heeft je kind een onregelmatig slaappatroon (een dagelijkse ‘jetlag’) en kan het een slaaptekort opbouwen. Kinderen die een slaaptekort hebben, herken je o.a. aan overdreven emotionele of emotioneel instabiele reacties, druk of hyperactief gedrag, kort lontje of prikkelbaarder, moeite met inslapen of juist heel snel in slaap vallen, ’s ochtends moeilijk waker worden, moeite met concentreren, meer eetlust, meer ongelukjes door onhandigheid, meer vragen of meer praten dan anders, minder energie etc. Dat wil je natuurlijk graag voorkomen. Vandaar dat een vaste bedtijd en een vaste opsta-tijd zo belangrijk zijn.
Uiteraard kan dat ook betekenen dat je je kind de komende weken wat eerder naar bed brengt, zodat je kind meer uren kan gaan slapen. Zeker als je het idee hebt dat je kind een slaaptekort heeft, is het belangrijk om je kind meer slaapuren te gunnen. Breng je kind dan wat eerder naar bed.
C. Ontspanning:
Zorg voor ontspanning voor het slapengaan, zodat je kind rustig en relaxed in slaap kan vallen. Denk daarbij aan een korte, rustige massage, aan het voorlezen van een boek of aan het doen van ontspannende, rustgevende oefeningen. Als je kind zich goed heeft kunnen ontspannen, is de kans groter dat het lekker in slaap kan vallen en goed kan doorslapen.
Het moge duidelijk zijn dat het kijken van spannende films en het spelen van games niet tot deze categorie horen en er juist voor kunnen zorgen dat je kind minder makkelijk in slaap valt.
LEESTIP: Lees het boekje ‘RelaxKids’ en/of ‘RelaxKids – De Wensster’ van M. Viegas voor aan je kind.
Hoewel dit de belangrijkste tips zijn om te voorkomen dat je kind jou roept of uit zijn bed komt, zijn er nog meer dingen die je kunt doen om je kind lekker in slaap te laten vallen. Lees daarvoor ook mijn artikel ’10 basistips om je baby, kind of tiener lekker te laten slapen.’.
Hieronder leg ik je uit wat je kunt doen als je kind jou ’s nachts roept, als je kind ’s nachts uit bed komt en als je kind gaat slaapwandelen.
————————————————-
Maak je je zorgen over je kind (0-16 jaar) dat moeite heeft met luisteren, slapen, eten of zindelijk worden?
Of heb je een andere opvoedvraag, waar je graag een antwoord op wil?
Lees dan hier wat ik voor je kan doen om dat op te lossen.
Wil je eerst meer over mij en m’n bedrijf weten?
Lees dan hier meer over m’n achtergrond.
————————————————-
(2) Je kind roept jou ’s nachts:
In dit geval liggen zowel je kind als jijzelf te slapen. Het verschil met het vorige punt is dus dat je kind jou niet ’s avonds (wanneer jij nog wakker bent) maar ’s nachts roept. Je kind maakt jou dus wakker.
Als je kind jou ’s nachts gaat roepen, dan ga je kort even naar je kind toe om te checken of er niks ernstigs aan de hand is. Doe evt. een klein lampje aan, maar zorg ervoor dat er maar weinig licht is. Luister dan kort naar wat je kind te zeggen heeft, maar voorkom dat je er te veel op ingaat. Houd het dus kort.
Zeg vervolgens rustig tegen je kind: ‘Het is nu tijd om te slapen. Ga lekker liggen, pak je knuffel en doe je ogen dicht. Morgen mag je me er alles over vertellen. Nu ga je lekker slapen. Welterusten.’ En je loopt de kamer uit. Dit kan een aantal keren per nacht nodig zijn.
Zorg dat je – ondanks jouw vermoeidheid en eventuele frustratie – de rust bewaart en niet boos wordt op je kind. Zowel een te positieve (gezellig blijven kletsen) als een te negatieve reactie (boos worden) op je kind kunnen ervoor zorgen dat het doorslaapprobleem van je kind blijft bestaan. Als het je lukt om je ’s nachts rustig te blijven én het kort te houden, dan helpt dat om het doorslaapprobleem van je kind sneller te verminderen.
(3) Je kind komt ’s nachts zijn bed uit:
Als je kind ’s nachts zijn bed uit komt en naar jou toekomt, dan is het belangrijk om je kind rustig en consequent terug naar zijn bed te brengen. Probeer zelf rustig te blijven en rustig tegen je kind te praten. Je kunt ongeveer dezelfde tekst als bij het vorige punt gebruiken: ‘Het is bedtijd, dus je gaat in je eigen bed slapen. Kom maar, dan lopen we samen naar je bed. Ga lekker liggen, pak je knuffel en doe je ogen dicht. Welterusten.’
Soms merk je pas midden in de nacht dat je kind in je bed ligt, maar ook dan is het goed om je kind weer in zijn eigen bed te leggen. Doe dat dan op het moment dat je merkt dat je kind bij je in bed ligt.
Let op: Dit geldt natuurlijk alleen als jij (of je partner) het vervelend vindt dat je kind bij je in bed komt liggen. Vind je het niet vervelend? Dan is het helemaal aan jou om je kind wel / niet terug te leggen in zijn eigen bed.
EXTRA: Maak duidelijke afspraken met je kind.
Voor zowel het nachtelijke roepen als het nachtelijk uit bed komen, maak je duidelijke afspraken met je kind. Dat doe je niet ’s nachts als het probleem zich voordoet, maar overdag én op een rustig moment. Je spreekt met je kind af dat het ’s nachts in zijn eigen bed blijft liggen (en jou dus niet gaat roepen, niet uit bed komt en/of niet bij jou in bed gaat liggen). Als het je kind een nacht lukt om in zijn eigen bed te blijven liggen (zonder te roepen, zonder op te staan ed), dan kun je gebruikmaken van een gedrags- / stickerkaart. Je kind mag dan een sticker plakken voor elke keer dat het in zijn eigen bed (door)slaapt. Dat laat je je kind doen op het moment dat het ’s ochtends wakker is. Als je kind genoeg stickers heeft verzameld, dan kan hij een extraatje verdienen. Dat zorgt voor een extra stimulans voor je kind om ’s nachts goed zijn best te doen. Het is belangrijk dat je kind precies weet wat het moet doen om een sticker en/of extraatje te verdienen. Neem daar samen rustig de tijd voor om dat aan je kind uit te leggen.
————————————————-
Wil je mijn nieuwste, waardevolle OpvoedTips als eerste in je mailbox ontvangen?
Klik dan hier hoe je dat – heel eenvoudig – voor elkaar krijgt.
————————————————-
(4) Slaapwandelen
Slaapwandelen komt regelmatig voor bij kinderen. Het kan op alle leeftijden voorkomen, maar het meest bij kinderen tussen de 4 en 12 jaar. Slaapwandelen stopt meestal vanzelf. Het kind heeft zelf trouwens geen last van het slaapwandelen; de dag erna weet je kind niet meer dat het geslaapwandeld heeft. Slaapwandelen komt eerder voor op momenten dat kinderen (over)vermoeid zijn, overdag veel indrukken hebben gehad, gespannen zijn, ziek zijn geweest of bepaalde medicatie hebben gehad. Het slaapwandelen zelf is ook niet gevaarlijk voor het kind.
Het moment waarop kinderen gaan slaapwandelen is meestal vroeg in de nacht (doorgaans tijdens de overgang van diepe naar lichte slaap), in de eerste twee uur nadat het in slaap is gevallen. Kinderen lopen tijdens hun slaap door het huis met hun ogen open; hun blik is wel wat afwezig. Het is mogelijk dat ze bepaalde handelingen gaan verrichten, die ze overdag ook zouden doen. Die handelingen kunnen dan echter wel verkeerd gaan (bijv. niet op de wc maar op de gang plassen).
Tips bij het slaapwandelen:
– Maak je kind niet wakker tijdens het slaapwandelen.
– Begeleid je kind rustig naar zijn bed, zodat het daar verder kan slapen. Meestal slaapwandelen kinderen maar één keer per avond of nacht.
– Het slaapwandelen zelf is niet gevaarlijk, maar je kind kan zichzelf ongemerkt wel in gevaarlijke situaties brengen. Zorg dat je kind niet de trap af kan (bijv. plaats traphekjes), geen ramen of deuren kan openen (zorg voor een extra sluiting of sloten op ramen en deuren) en dat je kind nergens over struikelt / valt (zorg voor opgeruimde vloeren).
Komt jouw kind vaker uit bed omdat hij/zij in bed geplast heeft?
Lees dan m’n artikel over bedplassen, met als titel ‘Waarom plas je nou weer in bed? Zet deze 3 stappen en voorkom bedplassen‘.
Valkuilen:
Hierboven staat beschreven wat je als ouder gaat doen als je kind niet goed doorslaapt. In het ideale geval doet je kind meteen wat je zegt en sputtert het niet tegen. In praktijk zal dit – zeker als je hier pas mee begint – niet zomaar gebeuren en zal je kind gaan protesteren, huilen, krijsen, opnieuw uit bed komen (misschien voor je gevoel wel 100x) en ga zo maar door. Het lijkt dan onhaalbaar om je kind rustig in zijn eigen bed te laten (door)slapen. Het is belangrijk dat je dan weet dat de aanhouder wint en dat jíj die aanhouder bent. Als je de aanpak, die ik hierboven beschreef, op een rustige, positieve manier consequent volhoudt, dan komt zeker het moment dat je kind wél in zijn eigen bed blijft liggen (zonder jou te roepen) en/of een hele nacht doorslaapt.
=> Dus: hou vol, mama / papa. Het gaat je lukken!
————————-
Volg me nu ook op Facebook en/of Instagram voor jouw dagelijkse portie OpvoedInspiratie.
————————-
Heb je dit allemaal al geprobeerd en/of heb je er meer hulp bij nodig?
Neem dan contact met me op en dan gaan we samen aan de slag om je kind beter te laten (door)slapen.
Je leest hier alvast wat ik zoal voor je kan betekenen.
Wil je graag reageren op dit artikel?
Dat mag! Houd het dan wel constructief, liefst in de vorm van ‘Tips & Tops’. Zet jouw reactie onder dit bericht. Dankjewel alvast voor je reactie!
Ik hoop van harte dat je op basis van deze tips aan de slag kunt met jouw manier van opvoeden én dat de avonden en nachten bij jou thuis rustiger gaan verlopen. Ik wens jullie vele rustige avonden samen en lekker uitgeslapen kinderen!
Met vriendelijke groet,
Joyce Akse
Opvoedcoach & Psycholoog | http://www.aksecoaching.nl | info@aksecoaching.nl
© 2022. Joyce Akse / Akse Coaching, alle rechten voorbehouden.
————————-
Wil jij meer OpvoedTips van Joyce lezen én ze als eerste in je mailbox ontvangen?
Dat kan! Helemaal gratis en vrijblijvend. Aanmelden is heel eenvoudig.
Cadeau: Als welkomstcadeau ontvang je meteen na je aanmelding het E-book ‘Nóg meer genieten van je kind – 5 x 5 OpvoedTips’. Je leest er hier meer over.
————————-
Klik hier voor jouw dagelijkse portie OpvoedInspiratie op Facebook.
Referenties behorend bij dit artikel:
– Richtlijn: Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017). Signalering en beoordeling van slaapproblemen. Klik hier.
– Slaaptekort: hoe kun je het herkennen en wat zijn de gevolgen?. Klik hier.
– Kinderneurologie ? Slaapwandelen. Klik hier.
– ZGT Neurologie > Kinderslaapcentrum > Slaapproblemen bij kinderen. Klik hier.
Lees ook andere artikelen van Joyce met waardevolle OpvoedTips:
– Lekker slapen! Praktische tips voor kinderen en hun ouders.
– ‘Slapen voor gevorderden [1]: 7 tips om makkelijker in slaap te vallen én meer te slapen‘
– ‘10 basistips om je baby, kind of tiener lekker te laten slapen.‘
– Wat doet een opvoedcoach eigenlijk? | Joyce Akse vertelt.
Klik hier voor andere opvoedtips, bijv. over voeding, media, beweging ed.
© De foto van Joyce Akse is gemaakt door Ilona Tychon Fotografie.
Ga (terug) naar de website van ‘Akse Coaching – Opvoedcoaching & Opvoedadvies’.
Zoals je bij punt 1 las, is het belangrijk om je kind (en jezelf) aan de gemaakte afspraak te houden. Maar dat is nog niet alles. Als je kind zich er (herhaaldelijk) niet aan houdt, dan is het belangrijk dat je je kind een consequentie geeft. Uiteraard is het nu niet de bedoeling om je kind zo maar allerlei consequenties te geven. Een goede consequentie past bij de situatie, waarin je kind zich niet aan de afspraak hield.
Iedere ouder trapt er wel eens in: een opvoedvalkuil. Je bent je er misschien niet echt bewust van, maar onbewust pak je dan een situatie onhandig aan, waardoor je kind juist niet leert om naar je te luisteren. Sterker nog, deze tactieken werken vaak averechts.
Dit punt is eigenlijk het aller-, aller-, allerbelangrijkste in de opvoeding en mag dus absoluut niet ontbreken. Helaas gaat het nog wel eens mis, om de eenvoudige reden dat we als ouders soms bang zijn om onze kinderen te ‘verwennen’. We zijn bang om ons kind ‘te veel’ positieve aandacht te geven. Toch bestaat er niet zo iets als ‘te veel’ positieve aandacht geven. Verwennen is op deze manier dan ook echt niet mogelijk.
Nog zo’n onmisbaar concept binnen (positief) opvoeden, waardoor je kind beter naar je gaat luisteren, is om er als ouder voor te zorgen dat je kind zich gezien en gehoord voelt. Het is zo belangrijk dat je kind zich door jou begrepen voelt.
Iedere ouder heeft al wel eens ervaren dat te weinig slapen echt een flinke wissel op je kan trekken. Na een periode van slecht of weinig slapen, ben je overdag niet alleen ontzettend moe, maar kun je ook minder hebben van anderen om je heen, ben je prikkelbaarder, heb je een korter lontje, ben je sneller boos en gefrustreerd, kun je je minder goed concentreren, heb je minder energie, ben je sneller ziek en ga zo maar door. Dat geldt voor kinderen natuurlijk net zo; daarnaast hebben zij de slaap hard nodig voor hun groei en ontwikkeling. Je kunt je wel voorstellen dat kinderen, die goed en voldoende slapen, overdag beter naar hun ouders luisteren.
Voor partners kan het soms nog best een uitdaging zijn om qua opvoeding op één lijn te zitten. De verschillen in jullie aanpak kunnen komen doordat jullie zélf allebei een andere opvoedaanpak hebben genoten; en misschien wil je de aanpak, die je zelf als kind kreeg, graag overnemen óf juist helemaal niet. Of jij hebt over specifieke opvoedtheorieën gelezen en wil die graag toepassen, maar je merkt dat je partner daar totaal niet achter staat.
Bij punten 6 en 7 gaf ik al aan dat het voor je kind belangrijk is om een gezonde leefstijl te hebben en om voldoende te slapen. Dat geldt voor jou als ouder natuurlijk net zo goed. Ook voor jou is het namelijk belangrijk om voldoende te slapen, gezond te eten en voldoende te bewegen. Misschien ken je de uitdrukking ook wel: ‘als je goed voor jezelf zorgt, dan kun je beter voor anderen zorgen’. En misschien komt er bij jou als volwassene nog wel bij dat je de mate van (chronische) stress probeert te beperken.
Welke lastige opvoedsituatie zich ook voordoet, het is altijd belangrijk dat jij als ouder rustig probeert te blijven. Jij geeft je kind altijd een voorbeeld van hoe je in leuke, fijne of juist lastige situaties kunt reageren. Uiteraard heb je liever niet dat je kind gaat schreeuwen, schelden of tieren als hij boos, verdrietig, gefrustreerd of teleurgesteld is; doe dat dan zelf ook niet. Je kind ziet jou namelijk als voorbeeld. En vergis je niet: ook al zeg je nog zo vaak tegen je kind dat het belangrijk is om rustig te blijven, als je dat zelf niet doet, heeft je uitspraak weinig waarde. Je kent de volgende uitspraak misschien wel: ‘Je kind doet zoals jij doet, niet zoals je zegt’.
Toen je kindje nog een baby (0-1 jaar) was, ging het allemaal eigenlijk heel gemakkelijk. Af en toe waren er wel wat dingetjes waar je even wat mee moest, zoals de hapjes die je baby niet meteen wilde eten of het doorslapen dat niet meteen wilde lukken, maar over het algemeen viel het reuze mee. Ook als dreumes (1-2 jaar) had je weinig met je kindje te stellen. Je kindje deed over het algemeen wel wat je zei, hij vond het fijn om je te helpen, om met je te kletsen, om me je te spelen en hij knuffelde je graag. Het was echt een lieverd!
Kinderen vinden het doorgaans heel fijn om met andere kinderen te spelen. Bij jonge peuters is dat vaak nog niet echt ‘samen’ spelen, maar eerder naast elkaar spelen. Naarmate je kindje ouder wordt, zal hij ook steeds meer echt samen spelen met andere kindjes.
Jonge kinderen zien de wereld vooral vanuit hun eigen standpunt. Ze zijn heel erg egocentrisch ingesteld en kunnen zich nog niet verplaatsen in het standpunt van een ander. Voor je peuter betekent dat wanneer hij iets wil, hij dat onmiddellijk wil. Hij houdt er geen rekening mee of het op dat moment kan en of jij dat als ouder wel goed vindt. Hij wil het hebben (of doen) en hij wil het nu!
Veel kinderen worden als peuter zindelijk. Dat betekent dat ze actieve controle krijgen over hun eigen blaas en darmen. Natuurlijk gebeuren er ook wel eens ongelukjes, die tot frustratie en boosheid kunnen leiden; niet alleen bij je kind, maar ook bij jou als ouder. Realiseer je dat alle kinderen in hun eigen tempo zindelijk worden. Het is nergens voor nodig om het te overhaasten. Ook jouw kindje zal na verloop van tijd zindelijk zijn.
Gemiddeld genomen zeggen kinderen rond hun eerste jaar hun eerste woordje. Meestal is dat ‘papa’ of ‘mama’. Ze leren daarna steeds meer woordjes. Je ziet dat ze op deze leeftijd ook nog regelmatig gebruik maken van non-verbale communicatie; door te wijzen of een bepaalde gezichtsuitdrukking weet je als ouder vaak al wat je kindje bedoelt.
Ook op dit gebied zet je kindje letterlijk en figuurlijk grote stappen. Hij begint met een paar losse stapjes en dat worden er langzaam maar zeker steeds meer. Hij leert ook te springen, te rennen, met een bal te gooien en te vangen, tegen een bal te schoppen of zijn evenwicht te bewaren. Als je kindje wat ouder is, leert hij ook te hinkelen, huppelen of koprollen. Je kunt hem op dit gebied doorgaans goed stimuleren en aanmoedigen. Kijk wat je kindje kan / wil doen en probeer hem er – indien nodig – bij te helpen of doe het hem vaker voor.
Je kind leert steeds beter wat zijn emoties zijn. Hij gaat er ook – onbewust – steeds meer mee experimenteren. Hij zal meer momenten hebben van groot verdriet en heftig huilen; ook merk je nu dat je kind soms ineens heel bang kan zijn (denk aan bang voor honden, spoken, monsters, heksen etc.).
Jonge kinderen kunnen soms bang zijn / worden voor nieuwe dingen; dat noemen we ‘neofobie’. Ze willen dan ineens niet meer eten; ze weigeren dan bijvoorbeeld om iets te eten dat ze niet kennen. Als je daar als ouder te veel in meegaat of als je je kind niet op een positieve manier stimuleert, dan zie je vaak dat kinderen steeds meer eten gaan weigeren. De maaltijd mondt uit in een machtsstrijd tussen ouder en kind. De gezelligheid aan tafel is dan ver te zoeken.
Slapen is op alle leeftijden heel belangrijk, dus ook voor je peuter. Ook op dit gebied van slaap verandert er van alles voor je kind: je jonge peuter gaat van twee naar één dutje en je oudere peuter gaat van één naar geen middagslaapje. Kort na zo’n verandering zal je kindje eraan moeten wennen dat hij wat minder slaap krijgt. Dat betekent niet alleen dat je kindje sneller of vroeger moe is, maar ook dat je kindje minder kan verdragen of prikkelbaarder is. Een mogelijk gevolg is dat een drift- of huilbui sneller kan optreden.
Met de cognitieve ontwikkeling van je peuter bedoel ik zijn leervermogen. Hij leert allerlei nieuwe vaardigheden: hij leert steeds beter te begrijpen wat er om hem heen gebeurt, hij kan zijn geheugen steeds beter gebruiken en leert om kleine problemen aan te pakken en op te lossen. Ook kan hij steeds langer ergens zijn aandacht bij houden en zich langer op een taakje concentreren.
Veel kinderen worden op deze leeftijd ineens grote broer of grote zus. Dat is voor henzelf een grote omslag. Ineens moeten ze de aandacht, die ze altijd van papa en mama kregen, delen met een ander kindje. Het ene kindje gaat makkelijker met deze verandering om dan het andere.
Probeer zo veel als mogelijk rustig op je kindje te reageren, ook tijdens een pittige of heftige opvoedsituatie. Je kindje mag best aan jou merken dat een grens is bereikt en dat je niet altijd zo maar meegaat in wat je kindje wil. Het is belangrijk om hem dat op een rustige manier duidelijk te maken.
We schrijven april 2020. We zitten nu al een aantal weken thuis, binnen, in huis. Door alle Corona-maatregelen mogen we namelijk niet meer naar buiten (behalve voor boodschappen en een frisse neus) en mogen we niet meer naar ons werk (m.u.v. vitale beroepen). Een behoorlijk heftige verandering in ons dagelijkse leven zoals we dat gewend waren.
Spreek met elkaar af wanneer jullie werken (voor school, voor je werk) en wanneer jullie andere dingen kunnen doen. Het is handig om samen een dagschema af te spreken, zodat voor iedereen duidelijk is wat er door de dag gebeurt. Voor kinderen voelt het fijn en vertrouwd als ze zoveel mogelijk dezelfde dagstructuur hebben als die ze gewend zijn. Uiteraard is de structuur nu zeker niet hetzelfde als wanneer ze naar school zouden gaan, maar je kunt die structuur wel zo veel mogelijk nabootsen.
Als je partner ook thuis werkt, dan stem je deze werkzaamheden bij voorkeur af met het werk van je partner. Het is het fijnste als jullie het begeleiden van het schoolwerk onderling verdelen, bijv. de een aan het begin van de ochtend, de ander aan het eind van de ochtend. Op die manier weet je zelf wanneer je de werkzaamheden kunt doen waar je niet bij gestoord mag worden én weten de kinderen dat jij op die momenten niet beschikbaar bent (en je partner kan hen op dat moment begeleiden met hun schoolwerk).
TIP: Merk je dat het overdag toch nog niet al te best gaat? Schrijf dan aan het einde van de dag 3 dingen op die er die dag wél goed gingen. Als je dat iedere dag doet, heb je na een week maar liefst 21 dingen genoteerd. Zo word je heel bewust van de positieve dingen, die in je gezin gebeuren en kun je steeds meer met een positieve bril naar je thuissituatie kijken. Wat er nu thuis gebeurt, is namelijk niet alleen kommer en kwel; er gaan ook dingen goed en er zijn ook iedere dag fijne, positieve momenten. Het is goed om je daar bewust van te zijn en om daar bij stil te staan. 
Het is goed om dagelijks voor voldoende ontspanning en beweging te zorgen. Gelukkig mogen we als gezin wel nog naar buiten om een frisse neus te halen, dus dat betekent dat we dagelijks een wandelingetje mogen maken of een stukje mogen fietsen. Dat kun je heel goed samen met je kinderen doen.
Je merkt waarschijnlijk wel dat het momenteel een behoorlijk belastende en vermoeiende periode is. Er wordt veel van je gevraagd op alle gebied: niet alleen kost het aanpassen naar een nieuw ritme veel energie (waar je de balans inmiddels misschien toch al wel in hebt gevonden), maar je hebt nu ook de hele tijd mensen om je heen, die meer en een langere tijd van je vragen dan anders. Daarbij heb je misschien het gevoel dat je minder af krijgt voor je werk of raak je sneller afgeleid door alles wat er om je heen gebeurt. Dat is geen fijn gevoel.
Nu je 24/7 bij elkaar op de lip zit, is de kans groter dat er irritaties over en weer ontstaan. Niet omdat je elkaar nu ineens niet meer aardig vindt, maar simpelweg omdat je meer van elkaar ziet en meer bij elkaar in de buurt bent. Vandaar dat het goed is om per dag even wat afstand van elkaar te nemen. En dan heb ik het niet over 1,5 meter ;-), maar over je even van elkaar afzonderen. Reserveer daar het liefst ook een vast moment van de dag voor, bijv. na de lunch. Heeft niet iedereen een eigen slaapkamer of heb je niet voldoende kamers in huis waar iedereen alleen kan zitten, spreek dan af waar ieders vaste plekje wordt. Dat plekje kun je leuk aankleden door er kussens of dekens te leggen, zodat het ook voor je kind aantrekkelijk wordt om er even lekker te zitten of te gaan liggen.
Om je goed te voelen en je weerstand op peil te houden, is het belangrijk dat jij en je gezin gezond eten. Dat betekent niet alleen dat je ervoor zorgt dat jullie dagelijks voldoende fruit, groente en vezelrijke voeding binnenkrijgen, maar ook dat jullie regelmatig eten. Houd daarvoor dezelfde eetmomenten aan als anders, zoals een ontbijt, lunch, avondeten en 2x een tussendoortje per dag. Als je gezonde voeding in dezelfde hoeveelheden en op dezelfde eetmomenten aanhoudt als dat je voorheen deed, dan voorkom je allerlei ongezonde eetgewoontes.
Slaap is ontzettend belangrijk. Maar zolang jij of je kind goed slapen, lijkt het helemaal niet zo bijzonder en lijkt het zelfs vanzelfsprekend. Zodra jij of één van je gezinsleden echter een tijdje niet goed slapen, merk je wat voor een wissel dat op jou, je gezin en je functioneren kan trekken. Juist dan ervaar je hoe belangrijk goed kunnen slapen eigenlijk is.
– ‘
– ‘
Met de ontlasting is dat echter een heel ander verhaal. Een tijdje geleden poepte je kind wel eens op de wc (of op het potje), maar dat was meer toeval dan opzet. Hij bleef er toen heel rustig onder; hij was zelfs wel trots op zijn creatie. Maar hoe je kind nu reageert, is echt een ander verhaal. Op dit moment wil je kind namelijk ABSOLUUT NIET op de wc (of op het potje) poepen. Zodra jij merkt dat hij moet poepen, wil je hem naar de wc brengen; je kind schreeuwt dan echter moord en brand. Hij reageert dus best heftig, maar je begrijpt niet goed waarom. Je vraagt je af hoe je het voor elkaar krijgt om hem binnenkort toch op de wc (of op het potje) te laten poepen…
Het is belangrijk om te weten dat je kind niet iedere dag hoeft te poepen. Eén keer in de 3-4 dagen is vaak al voldoende. Het is goed om te weten wat je mag verwachten, zodat je ook goed de rust kunt bewaren als je kindje een tijdje niet poept. Dat is dus niet meteen een groot probleem!
Zodra je je kind gaat dwingen of forceren om naar de wc te gaan, bijv. door hem/haar er resoluut op te zetten, terwijl hij heel duidelijk aangeeft dat hij dat niet wil, dan heeft dat een averechts effect. Je kind wordt daardoor alleen maar bevestigd in het idee dat poepen niet fijn is en zal op deze manier alleen maar een nog grotere aversie tegen het poepen krijgen. Voorkom dus ten allen tijde dat je je kind gaat dwingen om op de wc te poepen.
Hoewel dwingen averechts werkt (zoals je bij punt 3 las), werkt positief stimuleren juist heel goed. Dat doe je op een manier zoals een goede sportcoach dat ook zou doen; hij geeft je het vertrouwen dat je het kunt, hij begeleidt je stap voor stap naar het einddoel en moedigt je onderweg steeds aan. Hierdoor groeit je zelfvertrouwen en ineens durf je toch de volgende stap te zetten. Zo werkt dat hetzelfde met je kind.
Als je kind absoluut niet op de wc wil gaan zitten, dan heeft hij daar een reden voor. Denk niet te makkelijk dat jij weet welke reden je kind heeft om er niet op te willen zitten; vraag het aan je kind. Kinderen van een jaar of 2-3 kunnen je dat doorgaans al best uitleggen. Misschien is je kind nl. wel bang dat hij in het gat van de wc valt, is hij geschrokken van het geluid van het doorspoelen of denkt hij dat hij met de poep mee weggespoeld wordt (of misschien is er nog wel een heel andere reden). Lach die reden niet weg, maar neem ‘m serieus. Leg uit hoe het wél zit en laat je kind – onder jouw rustige begeleiding – zien dat er niks gebeurt. Herhaal dat zo vaak als het voor jou kind nodig is.
Zodra je kind ook maar iets doet wat jij fijn vindt én wat hij van te voren niet deed, dan benoem je dat meteen. ‘Wat goed dat je zo rustig met me meeloopt.’ of ‘Wat goed dat je even op de wc probeert te zitten.’ Je geeft je kind een compliment, een high five, een box, een kus, een knuffel; net wat je kind het fijnst vindt. Het is heel belangrijk dat je kind specifiek weet wat hij goed gedaan heeft; daardoor wordt de kans alleen maar groter dat hij het nóg een keer gaat proberen.
Zorg dat je kind tijdens het plassen & poepen lekker op de wc kan zitten 
Zorg ervoor dat je kind gezond eet, d.w.z. vezelrijke voeding. Het liefst dus volkoren brood, volkoren pasta, volkoren rijst etc. Ook voldoende groente en fruit zijn belangrijk voor een gezonde stoelgang.
Heb je voor je gevoel alle punten al ter harte genomen en zie je nog geen vooruitgang? Las dan de komende 2-3 weken een pauze in. Je doet in die tijd helemaal niks aan de poeptraining. Uiteraard laat je alle andere dingen, die je kind wél doet op het gebied van zindelijkheid, gewoon doorlopen. Dus als je kind wel gewoon op de wc plast, dan blijf je dat gewoon doen. Het gaat dus alleen om een pauze omtrent het poepen.
Vanaf 9-12 maanden neemt de zuigbehoefte van kinderen af. Als kinderen dan nog een speen nodig hebben, is het meer aangeleerd gedrag. Je zou het dan een gewoonte, aangeleerd gedrag of misschien wel een ‘verslaving’ kunnen noemen. Dat klinkt heel zwaar, maar het voordeel hiervan is dat je het goed kunt afleren. Daarmee wil ik niet zeggen dat het afleren makkelijk is of zonder slag of stoot gaat, maar het afleren van de speen is wel in een paar stappen te doen. Het is gelukkig geen hogere wiskunde… 😉
– De tanden en kiezen van je kind kunnen scheef gaan staan.
Het is goed om je kind voor te bereiden op veranderingen. Zo valt het niet rauw op zijn dak en komt de verandering niet te plotseling. Kinderen vinden het fijn om te weten wat ze kunnen verwachten. Ze houden van duidelijkheid.
Als je hebt besloten dat je kind minder wilt laten spenen, dan is het goed om het speengebruik eerst langzaam aan af te bouwen. Als je kind de speen nu nog op ieder moment van de dag zou mogen pakken, dan spreek je eerst duidelijke momenten af waarop je kind de speen nog wél mag. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat je kind de speen alleen nog krijgt op momenten dat het moe is (bijv. in bed, voor de tv, kort na het eten). Overdag is het goed om bijv. een timer te zetten of om op de klok aan te wijzen hoe lang je kind de speen mag hebben. Op die manier kan je kind ook zelf in de gaten houden hoe lang het de speen nog mag hebben. Een half uurtje per keer is nu lang genoeg.
Je vraagt je misschien af of het zin heeft om afspraken te maken met heel jonge kinderen (bijv. als je kind nog maar één jaar is), maar ook dan is het goed om vooraf de afspraken tegen je kind te zeggen. Je kind begrijpt het misschien niet helemaal en kan er ook nog niet adequaat op reageren, maar het heeft toch door dat er iets gaat gebeuren. En als je vervolgens bij iedere keer dat je de speen in het doosje stopt duidelijk uitlegt wat de bedoeling is, dan snapt je kind het gaandeweg steeds beter. En dan misschien nog niet zo zeer door wat je zegt, maar vooral door wat je doet…
Er komt een moment dat je besluit om de speen helemaal weg te doen. Kondig dat moment duidelijk bij je kind aan. Dat hoeft geen weken van te voren te zijn; voor jonge kinderen is 3-5 dagen van te voren lang genoeg. Door de voorbereiding, die ik hierboven beschreef, is een klein aantal dagen echt genoeg.
Zodra je de speen weg hebt gedaan, is dat echt een ‘point of no return’. Als de speen weg is, blijft de speen weg. Het zal na het afscheid echt nog wel eens voorkomen dat je kind vraagt om de speen, dat het er om gaat huilen of misschien wel boos op je wordt. Dat zijn normale reacties, maar echt geen redenen om een nieuwe speen in huis te halen. Als de speen eenmaal weg is, blijft ‘ie weg. Haal je op zo’n moment toch een nieuwe speen, dan zul je ook daarvan een keer afscheid moeten nemen; en dan begint het hele verhaal weer van voren af aan… Blijf steeds voor ogen houden waarom je je kind van de speen wil afhelpen: het heeft nadelige gevolgen voor zijn spraak en gebit. En je wil je kind heel graag voor die echte problemen behoeden.
Uiteraard zullen er momenten komen waarop je kind ontzettend graag zijn speentje zou willen hebben. Denk maar aan momenten waarop je kind moe is of zich niet lekker voelt. Hij zal er dan bij jou om vragen en misschien zelfs gaan huilen of heel erg boos worden. Dat zijn ontzettend lastige momenten. Je kunt je als ouder namelijk heel goed voorstellen dat je kind zijn speentje op dat moment zo graag wil, maar je weet ook dat het voor je kind belangrijk is om er op dat moment niet aan toe te geven. Probeer je kind op zo’n moment af te leiden met iets anders; ga samen spelen, een boekje lezen etc. Op die manier komt je kind op andere gedachten en zal het weer even zijn speen vergeten zijn. Je mag je kind dan ook een knuffelbeest, waar hij toch al vaker mee knuffelt, geven. Die knuffel kan dan het effect van de speen overnemen en hem ook een troostend of rustgevend gevoel geven. Op die manier help je je kind echt even door zijn moeilijke momenten heen. En een knuffel is nou eenmaal niet nadelig voor de spraak of het gebit van je kind…
Akse Coaching 