Je hebt je kind naar bed gebracht en hij is lekker in slaap gevallen. Maar na een uurtje hoor je ineens gestommel in zijn slaapkamer. Je kind is uit bed. Hoe kan dat nou? Hij sliep toch…? Wanneer je naar je kind toe gaat, zie je dat…
Nou, en dan zijn er heel veel opties, die je als ouder kunt tegenkomen. Misschien is jouw kind naar de badkamer gegaan om nog even te plassen. Of ging je kind nog even wat drinken. Of zie je dat je kind aan het spelen is met het speelgoed op zijn slaapkamer. Of kom je je kind tegen in de gang en loopt hij straal langs je heen. Of misschien is je kind niet uit bed gekomen, maar roept het je ineens. Of misschien komt jouw kind niet in de avond uit bed, maar pas ’s nachts op het moment dat je zelf al aan het slapen bent.
Als je één van deze situaties herkent, dan heb jij ook een kind dat onrustig slaapt. En dan weet je uit eigen ervaring dat dat behoorlijk vervelend is…
Eigenlijk maakt het niet uit wat nou precies de reden is dat je kind jou roept of uit zijn bed komt: als ouder wil je het liefst dat je kind in bed blijft liggen en lekker doorslaapt. Want ook al breng jij je kind iedere avond op tijd naar bed, je kind wordt weer wakker. En door jou dan te gaan roepen of door uit bed te komen, is je kind weer klaarwakker en gaat het later slapen dan je eigenlijk zou willen (of dan eigenlijk goed voor hem is).
Daarnaast zorgt de onrust van je ene kind misschien wel voor onrust bij je andere kind(eren) of – in het ergste geval – dat je andere kind óók wakker wordt. Dan kun je weer helemaal van voren af aan beginnen! En dan hebben we het er nog niet over gehad dat jij ’s avonds nog andere dingen te doen hebt (bijv. voor je werk, je hobby ed.) of gewoon eens een vrije avond wil hebben, zodat je even kunt bijkomen van je drukke dag.
Kortom, niet alleen voor je kind maar ook voor jou als ouder is het belangrijk dat je kind in zijn eigen bed blijft liggen en goed doorslaapt. Voor een aantal situaties, die ’s avonds of ’s nachts kunnen gebeuren op het gebied van (niet) slapen, geef ik je hieronder een aantal handige, concrete tips, die je meteen thuis kunt toepassen. Allemaal met als doel om je kind zo goed mogelijk te laten doorslapen.
(1) Je kind roept jou of komt uit bed:
Vaak zie je dat kinderen, die net in bed gelegd zijn, gaan roepen of uit bed komen. Meestal komt er dan een heel scala aan smoesjes, zoals ‘ik heb dorst, ik moet naar de wc, ik wil nog een knuffel, je hebt me nog geen kus gegeven, ik kan niet slapen, het muziekje moet nog eens aan, ik hoorde iets, ik kan mijn knuffel niet vinden’ en ga zo maar door. Soms lijken die doelbewust (bijv. omdat ze jou nog even willen zien of omdat ze geen zin hebben om te gaan slapen), maar soms ook niet. In het laatste geval is je kind er misschien wel aan gewend dat dit jullie ritueel is ’s avonds en hoort het (helaas) al bij jullie vaste bedritueel. Soms komen die smoesjes meteen nadat je de deur van zijn slaapkamer hebt dichtgedaan, soms komen ze pas nadat je kind al een tijdje heeft geslapen en weer wakker wordt.
Als je kind jou ’s avonds roept of uit bed komt – ongeacht de reden – dan zijn de volgende tips belangrijk om thuis toe te gaan passen:
A. Een vast bedritueel:
Op het gebied van slapen is voorspelbaarheid ontzettend belangrijk. Zorg daarom voor een vast bedritueel, met vaste onderdelen en een vaste volgorde. Hierdoor weet je kind precies wat er gaat gebeuren en wat het kan verwachten bij het naar bed gaan. Die voorspelbaarheid zorgt bij je kind al voor wat meer rust en ontspanning. Dit bedritueel bestaat uit vaste onderdelen, zoals het wassen / douchen, naar de wc gaan, tandenpoetsen, omkleden, voorlezen, licht uitdoen ed. Meer onderdelen heb je eigenlijk niet nodig. Het is goed om voor dit totale bedritueel maximaal een half uur aan te houden. Vlak voordat je het licht uitdoet en weggaat, neem je al die stappen van het bedritueel nog kort even door, samen met je kind. Zo weet jij zeker dat je alle stappen gedaan hebt, dus weet je ook dat je niet in hoeft te gaan op de smoesjes die eventueel gaan komen. Én je kind weet door deze korte herhaling en opsomming dat al die dingen net gedaan zijn; de drang om dan toch nog een smoesje te gebruiken wordt hierdoor minder.
(Klik hier om in m’n artikel ‘Slaap Kindje Slaap’ te lezen hoe een goed bedritueel eruit ziet en je leest er nog mooie extra tips rondom het bedritueel.)
B. Vaste tijden:
Op het gebied van goed slapen is niet alleen voorspelbaarheid, maar ook regelmaat enorm belangrijk. Zorg ervoor dat je kind op een vaste tijd naar bed gaat (vaste bedtijd) én op een vaste tijd op staat ’s ochtends (vaste opsta-tijd). Gaat je kind namelijk dagelijks op een ander tijdstip naar bed, dan heeft je kind een onregelmatig slaappatroon (een dagelijkse ‘jetlag’) en kan het een slaaptekort opbouwen. Kinderen die een slaaptekort hebben, herken je o.a. aan overdreven emotionele of emotioneel instabiele reacties, druk of hyperactief gedrag, kort lontje of prikkelbaarder, moeite met inslapen of juist heel snel in slaap vallen, ’s ochtends moeilijk waker worden, moeite met concentreren, meer eetlust, meer ongelukjes door onhandigheid, meer vragen of meer praten dan anders, minder energie etc. Dat wil je natuurlijk graag voorkomen. Vandaar dat een vaste bedtijd en een vaste opsta-tijd zo belangrijk zijn.
Uiteraard kan dat ook betekenen dat je je kind de komende weken wat eerder naar bed brengt, zodat je kind meer uren kan gaan slapen. Zeker als je het idee hebt dat je kind een slaaptekort heeft, is het belangrijk om je kind meer slaapuren te gunnen. Breng je kind dan wat eerder naar bed.
C. Ontspanning:
Zorg voor ontspanning voor het slapengaan, zodat je kind rustig en relaxed in slaap kan vallen. Denk daarbij aan een korte, rustige massage, aan het voorlezen van een boek of aan het doen van ontspannende, rustgevende oefeningen. Als je kind zich goed heeft kunnen ontspannen, is de kans groter dat het lekker in slaap kan vallen en goed kan doorslapen.
Het moge duidelijk zijn dat het kijken van spannende films en het spelen van games niet tot deze categorie horen en er juist voor kunnen zorgen dat je kind minder makkelijk in slaap valt.
LEESTIP: Lees het boekje ‘RelaxKids’ en/of ‘RelaxKids – De Wensster’ van M. Viegas voor aan je kind.
Hoewel dit de belangrijkste tips zijn om te voorkomen dat je kind jou roept of uit zijn bed komt, zijn er nog meer dingen die je kunt doen om je kind lekker in slaap te laten vallen. Lees daarvoor ook mijn artikel ’10 basistips om je baby, kind of tiener lekker te laten slapen.’.
Hieronder leg ik je uit wat je kunt doen als je kind jou ’s nachts roept, als je kind ’s nachts uit bed komt en als je kind gaat slaapwandelen.
————————————————-
Maak je je zorgen over je kind (0-16 jaar) dat moeite heeft met luisteren, slapen, eten of zindelijk worden?
Of heb je een andere opvoedvraag, waar je graag een antwoord op wil?
Lees dan hier wat ik voor je kan doen om dat op te lossen.
Wil je eerst meer over mij en m’n bedrijf weten?
Lees dan hier meer over m’n achtergrond.
————————————————-
(2) Je kind roept jou ’s nachts:
In dit geval liggen zowel je kind als jijzelf te slapen. Het verschil met het vorige punt is dus dat je kind jou niet ’s avonds (wanneer jij nog wakker bent) maar ’s nachts roept. Je kind maakt jou dus wakker.
Als je kind jou ’s nachts gaat roepen, dan ga je kort even naar je kind toe om te checken of er niks ernstigs aan de hand is. Doe evt. een klein lampje aan, maar zorg ervoor dat er maar weinig licht is. Luister dan kort naar wat je kind te zeggen heeft, maar voorkom dat je er te veel op ingaat. Houd het dus kort.
Zeg vervolgens rustig tegen je kind: ‘Het is nu tijd om te slapen. Ga lekker liggen, pak je knuffel en doe je ogen dicht. Morgen mag je me er alles over vertellen. Nu ga je lekker slapen. Welterusten.’ En je loopt de kamer uit. Dit kan een aantal keren per nacht nodig zijn.
Zorg dat je – ondanks jouw vermoeidheid en eventuele frustratie – de rust bewaart en niet boos wordt op je kind. Zowel een te positieve (gezellig blijven kletsen) als een te negatieve reactie (boos worden) op je kind kunnen ervoor zorgen dat het doorslaapprobleem van je kind blijft bestaan. Als het je lukt om je ’s nachts rustig te blijven én het kort te houden, dan helpt dat om het doorslaapprobleem van je kind sneller te verminderen.
(3) Je kind komt ’s nachts zijn bed uit:
Als je kind ’s nachts zijn bed uit komt en naar jou toekomt, dan is het belangrijk om je kind rustig en consequent terug naar zijn bed te brengen. Probeer zelf rustig te blijven en rustig tegen je kind te praten. Je kunt ongeveer dezelfde tekst als bij het vorige punt gebruiken: ‘Het is bedtijd, dus je gaat in je eigen bed slapen. Kom maar, dan lopen we samen naar je bed. Ga lekker liggen, pak je knuffel en doe je ogen dicht. Welterusten.’
Soms merk je pas midden in de nacht dat je kind in je bed ligt, maar ook dan is het goed om je kind weer in zijn eigen bed te leggen. Doe dat dan op het moment dat je merkt dat je kind bij je in bed ligt.
Let op: Dit geldt natuurlijk alleen als jij (of je partner) het vervelend vindt dat je kind bij je in bed komt liggen. Vind je het niet vervelend? Dan is het helemaal aan jou om je kind wel / niet terug te leggen in zijn eigen bed.
EXTRA: Maak duidelijke afspraken met je kind.
Voor zowel het nachtelijke roepen als het nachtelijk uit bed komen, maak je duidelijke afspraken met je kind. Dat doe je niet ’s nachts als het probleem zich voordoet, maar overdag én op een rustig moment. Je spreekt met je kind af dat het ’s nachts in zijn eigen bed blijft liggen (en jou dus niet gaat roepen, niet uit bed komt en/of niet bij jou in bed gaat liggen). Als het je kind een nacht lukt om in zijn eigen bed te blijven liggen (zonder te roepen, zonder op te staan ed), dan kun je gebruikmaken van een gedrags- / stickerkaart. Je kind mag dan een sticker plakken voor elke keer dat het in zijn eigen bed (door)slaapt. Dat laat je je kind doen op het moment dat het ’s ochtends wakker is. Als je kind genoeg stickers heeft verzameld, dan kan hij een extraatje verdienen. Dat zorgt voor een extra stimulans voor je kind om ’s nachts goed zijn best te doen. Het is belangrijk dat je kind precies weet wat het moet doen om een sticker en/of extraatje te verdienen. Neem daar samen rustig de tijd voor om dat aan je kind uit te leggen.
————————————————-
Wil je mijn nieuwste, waardevolle OpvoedTips als eerste in je mailbox ontvangen?
Klik dan hier hoe je dat – heel eenvoudig – voor elkaar krijgt.
————————————————-
(4) Slaapwandelen
Slaapwandelen komt regelmatig voor bij kinderen. Het kan op alle leeftijden voorkomen, maar het meest bij kinderen tussen de 4 en 12 jaar. Slaapwandelen stopt meestal vanzelf. Het kind heeft zelf trouwens geen last van het slaapwandelen; de dag erna weet je kind niet meer dat het geslaapwandeld heeft. Slaapwandelen komt eerder voor op momenten dat kinderen (over)vermoeid zijn, overdag veel indrukken hebben gehad, gespannen zijn, ziek zijn geweest of bepaalde medicatie hebben gehad. Het slaapwandelen zelf is ook niet gevaarlijk voor het kind.
Het moment waarop kinderen gaan slaapwandelen is meestal vroeg in de nacht (doorgaans tijdens de overgang van diepe naar lichte slaap), in de eerste twee uur nadat het in slaap is gevallen. Kinderen lopen tijdens hun slaap door het huis met hun ogen open; hun blik is wel wat afwezig. Het is mogelijk dat ze bepaalde handelingen gaan verrichten, die ze overdag ook zouden doen. Die handelingen kunnen dan echter wel verkeerd gaan (bijv. niet op de wc maar op de gang plassen).
Tips bij het slaapwandelen:
– Maak je kind niet wakker tijdens het slaapwandelen.
– Begeleid je kind rustig naar zijn bed, zodat het daar verder kan slapen. Meestal slaapwandelen kinderen maar één keer per avond of nacht.
– Het slaapwandelen zelf is niet gevaarlijk, maar je kind kan zichzelf ongemerkt wel in gevaarlijke situaties brengen. Zorg dat je kind niet de trap af kan (bijv. plaats traphekjes), geen ramen of deuren kan openen (zorg voor een extra sluiting of sloten op ramen en deuren) en dat je kind nergens over struikelt / valt (zorg voor opgeruimde vloeren).
Komt jouw kind vaker uit bed omdat hij/zij in bed geplast heeft?
Lees dan m’n artikel over bedplassen, met als titel ‘Waarom plas je nou weer in bed? Zet deze 3 stappen en voorkom bedplassen‘.
Valkuilen:
Hierboven staat beschreven wat je als ouder gaat doen als je kind niet goed doorslaapt. In het ideale geval doet je kind meteen wat je zegt en sputtert het niet tegen. In praktijk zal dit – zeker als je hier pas mee begint – niet zomaar gebeuren en zal je kind gaan protesteren, huilen, krijsen, opnieuw uit bed komen (misschien voor je gevoel wel 100x) en ga zo maar door. Het lijkt dan onhaalbaar om je kind rustig in zijn eigen bed te laten (door)slapen. Het is belangrijk dat je dan weet dat de aanhouder wint en dat jíj die aanhouder bent. Als je de aanpak, die ik hierboven beschreef, op een rustige, positieve manier consequent volhoudt, dan komt zeker het moment dat je kind wél in zijn eigen bed blijft liggen (zonder jou te roepen) en/of een hele nacht doorslaapt.
=> Dus: hou vol, mama / papa. Het gaat je lukken!
————————-
Volg me nu ook op Facebook en/of Instagram voor jouw dagelijkse portie OpvoedInspiratie.
————————-
Heb je dit allemaal al geprobeerd en/of heb je er meer hulp bij nodig?
Neem dan contact met me op en dan gaan we samen aan de slag om je kind beter te laten (door)slapen.
Je leest hier alvast wat ik zoal voor je kan betekenen.
Wil je graag reageren op dit artikel?
Dat mag! Houd het dan wel constructief, liefst in de vorm van ‘Tips & Tops’. Zet jouw reactie onder dit bericht. Dankjewel alvast voor je reactie!
Ik hoop van harte dat je op basis van deze tips aan de slag kunt met jouw manier van opvoeden én dat de avonden en nachten bij jou thuis rustiger gaan verlopen. Ik wens jullie vele rustige avonden samen en lekker uitgeslapen kinderen!
Met vriendelijke groet,
Joyce Akse
Opvoedcoach & Psycholoog | http://www.aksecoaching.nl | info@aksecoaching.nl
© 2022. Joyce Akse / Akse Coaching, alle rechten voorbehouden.
————————-
Wil jij meer OpvoedTips van Joyce lezen én ze als eerste in je mailbox ontvangen?
Dat kan! Helemaal gratis en vrijblijvend. Aanmelden is heel eenvoudig.
Cadeau: Als welkomstcadeau ontvang je meteen na je aanmelding het E-book ‘Nóg meer genieten van je kind – 5 x 5 OpvoedTips’. Je leest er hier meer over.
————————-
Klik hier voor jouw dagelijkse portie OpvoedInspiratie op Facebook.
Referenties behorend bij dit artikel:
– Richtlijn: Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017). Signalering en beoordeling van slaapproblemen. Klik hier.
– Slaaptekort: hoe kun je het herkennen en wat zijn de gevolgen?. Klik hier.
– Kinderneurologie ? Slaapwandelen. Klik hier.
– ZGT Neurologie > Kinderslaapcentrum > Slaapproblemen bij kinderen. Klik hier.
Lees ook andere artikelen van Joyce met waardevolle OpvoedTips:
– Lekker slapen! Praktische tips voor kinderen en hun ouders.
– ‘Slapen voor gevorderden [1]: 7 tips om makkelijker in slaap te vallen én meer te slapen‘
– ‘10 basistips om je baby, kind of tiener lekker te laten slapen.‘
– Wat doet een opvoedcoach eigenlijk? | Joyce Akse vertelt.
Klik hier voor andere opvoedtips, bijv. over voeding, media, beweging ed.
© De foto van Joyce Akse is gemaakt door Ilona Tychon Fotografie.
Ga (terug) naar de website van ‘Akse Coaching – Opvoedcoaching & Opvoedadvies’.
We hebben allemaal wel eens een gevoel van stress: jijzelf, je partner, je familie, je vrienden. Iedereen herkent dat wel. En dat is helemaal niet erg. Stress hoort nou eenmaal bij het leven.
Een beetje gestresst zijn of een beetje spanning voelen is trouwens helemaal niet erg. Sterker nog, dat is op bepaalde momenten heel normaal en juist positief. Veel mensen zijn bijv. gespannen als ze een presentatie moeten geven, wanneer ze een examen hebben of voordat ze op vakantie gaan. Je bent dan extra alert, je let goed op en je kunt snel reageren. Zodra de spannende situatie voorbij is, zakt het gespannen gevoel weer.
Stress heeft invloed op je manier van denken, je emoties (gevoelens), je lichaam en je gedrag. Het is belangrijk om erop te letten of je stress ervaart, zodat je er iets aan kunt doen.
Als je gestresst bent, nemen je hartslag, bloeddruk, ademhaling en spierspanning toe, je spijsvertering vertraagt en je pupillen worden wijder: je lichaam komt in een staat van paraatheid. Hierdoor kun je spannende situaties beter aan.
De Hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (‘Hypothalamic-Pituitary-Adrenal axis’ in het Engels) speelt een belangrijke rol in de stressrespons. Het geeft een langzame respons op stress: het duurt ongeveer 30 minuten voordat cortisol in het bloed gemeten kan worden.
– De hippocampus: 
– Denken: je bent sneller afgeleid, je hebt moeite om je te concentreren, je bent vergeetachtig(er), je piekert veel.- Emoties: je kunt je moeilijk(er) ontspannen, je reageert sneller emotioneel (sneller prikkelbaar of geïrriteerd, boos of huilen), en/of je hebt gevoelens van somberheid en angst.
Je kunt je voorstellen dat ook opvoeden en gevoelens van stress niet goed samengaan. Als jij als ouder niet goed in vel zit, omdat je je langere tijd gestresst voelt, dan werkt dat door in jouw manier van opvoeden.
Als je veel gevoelens van stress ervaart, dan is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Zeker als ouder is dat erg belangrijk, want je weet: ‘als je goed voor jezelf zorgt, kun je ook beter voor anderen, voor je kinderen, zorgen’.
Uiteraard is het niet genoeg om de oorzaak van je stressgevoel te weten. De problemen lossen zich nou eenmaal niet vanzelf op. Vandaar dat het ook belangrijk is om na te denken over oplossingen en om daarmee aan de slag te gaan. Bedenk wat je allemaal zélf kunt doen om de stressvolle situatie op te lossen of op een andere manier aan te pakken.
Let trouwens op dat je die afwisseling niet te veel zoekt in de social media. Het is heel verleidelijk om even je telefoon erbij te pakken op de momenten dat je rust neemt, maar juist dan zul je berichten over het coronavirus of andere (negatieve) nieuwsberichten tegenkomen. Als je merkt dat die berichten een negatief effect hebben op jouw stemming of je stressgevoel verhogen, dan is het beter om het lezen van die berichten te beperken. Uiteraard mag je zeker nog het nieuws volgen, maar beperk dat tot max. 1x per dag.
Praat over je situatie met iemand die je vertrouwt en met wie je goed kunt praten. Dat helpt jou om alles goed op een rijtje te zetten, om je zorgen te bespreken of om bepaalde gebeurtenissen beter te verwerken.
Cursus ‘Stop met Schreeuwen’
Je kind merkt aan jou dat er iets anders is. Het zal alleen vaak niet begrijpen wat dat dan precies is. Probeer het je kind zo goed mogelijk uit te leggen, natuurlijk op een manier die past bij zijn leeftijd of ontwikkelingsniveau. Maak het probleem niet groter dan het is (maar voorkom dat je het bagatelliseert). Wees eerlijk en realistisch in je uitleg, die je je kind geeft. Je wil namelijk graag voorkomen dat je kind onnodig bang wordt en zich ook grote zorgen gaat maken.
Vraag er dan naar en geef aan dat je je zorgen over hem/haar maakt. Luister goed als de ander vertelt waar hij mee zit. Vraag wat hij nodig heeft of waar je mee kunt helpen. Vaak is luisteren al genoeg; soms is concrete hulp bijzonder welkom. Denk dan aan hulp bij een taak of klusje in huis, boodschappen halen, de kinderen een middagje opvangen, een maaltijd koken ed.
We schrijven april 2020. We zitten nu al een aantal weken thuis, binnen, in huis. Door alle Corona-maatregelen mogen we namelijk niet meer naar buiten (behalve voor boodschappen en een frisse neus) en mogen we niet meer naar ons werk (m.u.v. vitale beroepen). Een behoorlijk heftige verandering in ons dagelijkse leven zoals we dat gewend waren.
Spreek met elkaar af wanneer jullie werken (voor school, voor je werk) en wanneer jullie andere dingen kunnen doen. Het is handig om samen een dagschema af te spreken, zodat voor iedereen duidelijk is wat er door de dag gebeurt. Voor kinderen voelt het fijn en vertrouwd als ze zoveel mogelijk dezelfde dagstructuur hebben als die ze gewend zijn. Uiteraard is de structuur nu zeker niet hetzelfde als wanneer ze naar school zouden gaan, maar je kunt die structuur wel zo veel mogelijk nabootsen.
Als je partner ook thuis werkt, dan stem je deze werkzaamheden bij voorkeur af met het werk van je partner. Het is het fijnste als jullie het begeleiden van het schoolwerk onderling verdelen, bijv. de een aan het begin van de ochtend, de ander aan het eind van de ochtend. Op die manier weet je zelf wanneer je de werkzaamheden kunt doen waar je niet bij gestoord mag worden én weten de kinderen dat jij op die momenten niet beschikbaar bent (en je partner kan hen op dat moment begeleiden met hun schoolwerk).
TIP: Merk je dat het overdag toch nog niet al te best gaat? Schrijf dan aan het einde van de dag 3 dingen op die er die dag wél goed gingen. Als je dat iedere dag doet, heb je na een week maar liefst 21 dingen genoteerd. Zo word je heel bewust van de positieve dingen, die in je gezin gebeuren en kun je steeds meer met een positieve bril naar je thuissituatie kijken. Wat er nu thuis gebeurt, is namelijk niet alleen kommer en kwel; er gaan ook dingen goed en er zijn ook iedere dag fijne, positieve momenten. Het is goed om je daar bewust van te zijn en om daar bij stil te staan. 
Het is goed om dagelijks voor voldoende ontspanning en beweging te zorgen. Gelukkig mogen we als gezin wel nog naar buiten om een frisse neus te halen, dus dat betekent dat we dagelijks een wandelingetje mogen maken of een stukje mogen fietsen. Dat kun je heel goed samen met je kinderen doen.
Je merkt waarschijnlijk wel dat het momenteel een behoorlijk belastende en vermoeiende periode is. Er wordt veel van je gevraagd op alle gebied: niet alleen kost het aanpassen naar een nieuw ritme veel energie (waar je de balans inmiddels misschien toch al wel in hebt gevonden), maar je hebt nu ook de hele tijd mensen om je heen, die meer en een langere tijd van je vragen dan anders. Daarbij heb je misschien het gevoel dat je minder af krijgt voor je werk of raak je sneller afgeleid door alles wat er om je heen gebeurt. Dat is geen fijn gevoel.
Nu je 24/7 bij elkaar op de lip zit, is de kans groter dat er irritaties over en weer ontstaan. Niet omdat je elkaar nu ineens niet meer aardig vindt, maar simpelweg omdat je meer van elkaar ziet en meer bij elkaar in de buurt bent. Vandaar dat het goed is om per dag even wat afstand van elkaar te nemen. En dan heb ik het niet over 1,5 meter ;-), maar over je even van elkaar afzonderen. Reserveer daar het liefst ook een vast moment van de dag voor, bijv. na de lunch. Heeft niet iedereen een eigen slaapkamer of heb je niet voldoende kamers in huis waar iedereen alleen kan zitten, spreek dan af waar ieders vaste plekje wordt. Dat plekje kun je leuk aankleden door er kussens of dekens te leggen, zodat het ook voor je kind aantrekkelijk wordt om er even lekker te zitten of te gaan liggen.
Om je goed te voelen en je weerstand op peil te houden, is het belangrijk dat jij en je gezin gezond eten. Dat betekent niet alleen dat je ervoor zorgt dat jullie dagelijks voldoende fruit, groente en vezelrijke voeding binnenkrijgen, maar ook dat jullie regelmatig eten. Houd daarvoor dezelfde eetmomenten aan als anders, zoals een ontbijt, lunch, avondeten en 2x een tussendoortje per dag. Als je gezonde voeding in dezelfde hoeveelheden en op dezelfde eetmomenten aanhoudt als dat je voorheen deed, dan voorkom je allerlei ongezonde eetgewoontes.
Jij hebt vast ook wel eens een situatie gehad, waar je het liefst uit zou willen vluchten of wegrennen. Je was bijv. geschrokken, je was bang of je voelde je gewoon niet op je gemak. Ook je kind komt wel eens in zulke situaties terecht.
‘Je gaat voor het eerst met je dochter (1) naar de kapper. Je hebt je er al een tijdje op verheugd, want dat is toch wel een mijlpaal. Je hebt het bij je oudere kinderen ook al meegemaakt; toen ging het allemaal van een leien dakje. Ook nu heb je je fototoestel binnen handbereik, zodat je deze mijlpaal goed kunt vastleggen. Als je jongste dochter na een tijdje aan de beurt is, ga jij in de kappersstoel zitten en neem je je dochter bij je op schoot. De kapper maakt een praatje met haar, doet haar een mooie kindercape om en gaat dan aan de slag. Tenminste, dat is de bedoeling… Maar zodra de kapper ook maar met de schaar in haar buurt komt, begint je dochter hard te huilen. Je probeert zelf heel rustig te blijven en stelt haar zoveel mogelijk gerust. Maar, wat jij of de kapper ook doet, ze blijft huilen…’
‘Je wandelt met je zoon (5) door het park en je ziet dat er een meneer met een hond aan komt. Zodra de meneer met zijn hond bij jullie is, loopt zijn hond op je zoon af. Hij likt hem op zijn wang, kwispelt met zijn staart en begint dan plotseling enthousiast te blaffen. Je zoon schrikt zich rot van het geblaf en begint te huilen. Sindsdien klampt je zoon zich aan je vast zodra hij ergens een hond ziet. Een maand na het incident met de blaffende hond lopen jullie door een winkelstraat. Niet zo ver van jullie vandaan zie je een mevrouw met een hondje lopen.’
‘Je bent met je dochter (10) in de bibliotheek. Ze is op zoek naar een boek dat ze dolgraag wil lezen. Ze heeft het al eens in de bibliotheek zien liggen, dus ze weet zeker dat de bieb het heeft, maar nu kan ze het maar niet vinden. Dan vraagt ze aan mij of ik aan één van de baliemedewerksters wil gaan vragen of het boek is uitgeleend en of ze het misschien voor haar kan reserveren.’
Zoals je al aan deze situaties merkt, gaat het hier vooral om situaties, die zomaar iedere dag kunnen voorkomen. Ze zijn niet echt heel bijzonder, je zult ze allemaal wel herkennen; misschien heb je zelf ook wel een soortgelijke situatie met je kind meegemaakt. Er is dan ook niet echt sprake van een grote angst, maar eerder van ongemak, onbehagen, zenuwachtigheid of bang voor het onbekende. In dit artikel gaat het dan ook om dagelijkse angsten, om je ongemakkelijk voelen of om zenuwachtig zijn.
Iedereen krijgt natuurlijk te maken met ongemak, tegenslag, stress of angsten; dat zijn echt geen bijzondere situaties. Jouw kind zal daar dus ook wel eens tegen aan lopen. En het eerste dat je waarschijnlijk als ouder zou willen doen is het verdriet, het ongemak, de teleurstelling bij je kind willen wegnemen. Dat is een hele normale primaire reactie. Alleen wil dat niet zeggen dat die reactie meteen de beste is. Sterker nog, in deze situaties is het juist beter om op een andere manier te reageren.
Als je kind iets onprettig vindt of ergens bang voor is, dan is het belangrijk dat jij hem laat vertellen wat dat precies is. Uiteraard is dat voor jonge kinderen nog best lastig uit te leggen, maar oudere kinderen kunnen dat al best goed. Zeker als je laat merken dat je oprecht geïnteresseerd bent. Geef ook maar aan dat, als je weet wat er aan de hand is, je je kind nóg beter kunt helpen. Het is voor je kind ook goed om te weten dat iedereen wel eens bang is of zich onprettig voelt en dat dat op zich helemaal niet erg is.
Als je kind iets onprettig vindt of ergens bang voor is, dan is je eerste reactie waarschijnlijk ‘kom maar hier, we gaan ergens anders heen / we gaan iets anders doen’. Wat je dan in principe doet, is dat je de vervelende emotie (het verdriet, de teleurstelling of boosheid) bij je kind wegneemt, maar de angst blijft helaas nog steeds bestaan. Je neemt de angst dus niet weg door je kind uit de situatie te halen. Sterker nog, die wordt hierdoor vaak zelfs erger…
Bij stap 2 las je al dat het vermijden van het probleem niet de oplossing is. Als jij het probleem voor je kind gaat oplossen door het uit de situatie te halen, leert je kind niet hoe hij de lastige situatie zélf het hoofd kan bieden.
TIP: Bekijk samen met je kind de Disney-film ‘The Good Dinsoaur’, waarin kleine dino Arlo zijn ‘angsten moet overwinnen’ om toch weer thuis te kunnen komen. Heel herkenbaar en ontroerend voor groot en klein. 😉
En als je kind het dan tóch gedaan heeft (of toch al een stap in de goede richting gezet heeft), dan mag hij natuurlijk trots zijn op zichzelf. Je zult zien dat zijn zelfvertrouwen er door gegroeid is. Hij denkt waarschijnlijk: ‘zie je wel, ik kan het’ of ‘ik heb het toch maar mooi even gedaan’. Op deze manier leert je kind om door te zetten, om het toch te doen, ook als het moeilijk is of onprettig aanvoelt. 
Ja, sorry, ook deze stap moet ik er toch bij zetten… 😉
Met de ontlasting is dat echter een heel ander verhaal. Een tijdje geleden poepte je kind wel eens op de wc (of op het potje), maar dat was meer toeval dan opzet. Hij bleef er toen heel rustig onder; hij was zelfs wel trots op zijn creatie. Maar hoe je kind nu reageert, is echt een ander verhaal. Op dit moment wil je kind namelijk ABSOLUUT NIET op de wc (of op het potje) poepen. Zodra jij merkt dat hij moet poepen, wil je hem naar de wc brengen; je kind schreeuwt dan echter moord en brand. Hij reageert dus best heftig, maar je begrijpt niet goed waarom. Je vraagt je af hoe je het voor elkaar krijgt om hem binnenkort toch op de wc (of op het potje) te laten poepen…
Het is belangrijk om te weten dat je kind niet iedere dag hoeft te poepen. Eén keer in de 3-4 dagen is vaak al voldoende. Het is goed om te weten wat je mag verwachten, zodat je ook goed de rust kunt bewaren als je kindje een tijdje niet poept. Dat is dus niet meteen een groot probleem!
Zodra je je kind gaat dwingen of forceren om naar de wc te gaan, bijv. door hem/haar er resoluut op te zetten, terwijl hij heel duidelijk aangeeft dat hij dat niet wil, dan heeft dat een averechts effect. Je kind wordt daardoor alleen maar bevestigd in het idee dat poepen niet fijn is en zal op deze manier alleen maar een nog grotere aversie tegen het poepen krijgen. Voorkom dus ten allen tijde dat je je kind gaat dwingen om op de wc te poepen.
Hoewel dwingen averechts werkt (zoals je bij punt 3 las), werkt positief stimuleren juist heel goed. Dat doe je op een manier zoals een goede sportcoach dat ook zou doen; hij geeft je het vertrouwen dat je het kunt, hij begeleidt je stap voor stap naar het einddoel en moedigt je onderweg steeds aan. Hierdoor groeit je zelfvertrouwen en ineens durf je toch de volgende stap te zetten. Zo werkt dat hetzelfde met je kind.
Zodra je kind ook maar iets doet wat jij fijn vindt én wat hij van te voren niet deed, dan benoem je dat meteen. ‘Wat goed dat je zo rustig met me meeloopt.’ of ‘Wat goed dat je even op de wc probeert te zitten.’ Je geeft je kind een compliment, een high five, een box, een kus, een knuffel; net wat je kind het fijnst vindt. Het is heel belangrijk dat je kind specifiek weet wat hij goed gedaan heeft; daardoor wordt de kans alleen maar groter dat hij het nóg een keer gaat proberen.
Zorg dat je kind tijdens het plassen & poepen lekker op de wc kan zitten 
Zorg ervoor dat je kind gezond eet, d.w.z. vezelrijke voeding. Het liefst dus volkoren brood, volkoren pasta, volkoren rijst etc. Ook voldoende groente en fruit zijn belangrijk voor een gezonde stoelgang.
Heb je voor je gevoel alle punten al ter harte genomen en zie je nog geen vooruitgang? Las dan de komende 2-3 weken een pauze in. Je doet in die tijd helemaal niks aan de poeptraining. Uiteraard laat je alle andere dingen, die je kind wél doet op het gebied van zindelijkheid, gewoon doorlopen. Dus als je kind wel gewoon op de wc plast, dan blijf je dat gewoon doen. Het gaat dus alleen om een pauze omtrent het poepen.
Positief opvoeden, je ziet het op veel plaatsen voorbij komen. Het klinkt op zich goed, maar wat is het eigenlijk? Moet je je kind dan de hele tijd complimentjes geven en mag je dan geen regels meer hebben? Of mag je dan niet meer boos worden op je kind en moet je maar alles goed vinden wat hij doet? En waarom is het belangrijk om op een positieve manier op te voeden?
Kinderen, die lekker bezig zijn en lekker spelen, vervelen zich niet en gaan zich daarom minder snel vervelend gedragen. Ze lopen ook minder kans om gedragsproblemen te ontwikkelen. Als je kind speelgoed heeft, dat past bij zijn eigen ontwikkeling en interesse, dan is dat extra stimulerend voor je kind om lekker mee bezig te zijn.
Je kind vindt het ontzettend fijn om samen met jou bezig te zijn. Ga een paar keer per dag kort met je kind meespelen en sluit dan aan bij wat je kind doet. Uiteraard mag je je kind aanmoedigen of een complimentje geven als hij iets goed doet. Dat vindt iedereen fijn om te horen en daardoor motiveer je je kind nog meer om nieuwe dingen te leren en om zich te ontwikkelen. Ook een kusje, knuffel of aai over de bol geven zijn belangrijk voor je kind. Je kunt je kind niet verwennen met positieve aandacht, dus geef je kind er voldoende van.
Spreek duidelijk met elkaar af wat je van elkaar verwacht. Houd daarbij goed rekening met wat je kind wel/niet kan; wees daar dus realistisch in. Dat betekent ook dat je kind weet wat hij van jou kan verwachten als hij zich niet aan jullie afspraken houdt. Uiteraard heb je in dezen een belangrijke voorbeeldfunctie: afspraken die voor je kind gelden, gelden ook voor jou (denk dan bijv. aan ‘niet schreeuwen’).
Alle kinderen zijn uniek en ontwikkelen zich op hun eigen manier en in hun eigen tempo. Sommige kinderen ontwikkelen zich eerder op motorisch gebied, andere juist op het gebied van taal en spraak. Dat is helemaal niet erg.
Het is belangrijk om goed voor jezelf te blijven zorgen. Zorg voor je eigen rustmomenten en voor momenten waarbij jij je batterij voldoende kunt opladen. Doe dan iets dat jij fijn vindt. Als jij goed voor jezelf zorgt, kun je ook beter voor anderen zorgen.
Met positief opvoeden benader je je kind wel zo veel mogelijk op een fijne, positieve, constructieve manier, waarbij je duidelijke en realistische afspraken met elkaar maakt. Uiteraard mag jij nog steeds boos worden, net zoals je kind dat mag; we zijn namelijk allemaal maar mensen en emoties horen daarbij. Met positief opvoeden leer je je kind wel hoe hij die boosheid in goede banen kan leiden. Uiteraard speel jij daar als ouder een belangrijke rol in.
Eerst nog even in het kort: wat was het doel van de time out ook alweer en hoe voer je een time out uit…?
Dit principe geldt natuurlijk niet alleen voor je kind, maar eigenlijk voor iedereen. Onze maatschappij is over het algemeen namelijk op die manier ingericht en wat is er nou fijner dan om thuis – in je eigen veilige omgeving – te leren hoe je je aan zulke afspraken houdt en wat er gebeurt als je dat niet doet.
Om te voorkómen dat je je kind dan een tik geeft, gaat slaat of helemaal je zelfbeheersing verliest en je dingen doet waar je later spijt van hebt, is het beter om je even af te zonderen van je kind.
– Het is belangrijk dat je kind iets leert van de time out. Dat doe je door voor èn na de time out kort en bondig uit te leggen waarom je kind een time out krijgt/kreeg. Je kunt je kind vlak voor de time out de opdracht geven om na te denken over hoe hij de situatie in het vervolg anders kan aanpakken. Na de time out vraag je aan je kind wat hij voor oplossing bedacht heeft om het in het vervolg anders te doen.
– Na de time out krijgt je kind de kans om opnieuw te beginnen en om te laten zien dat hij wèl kan luisteren of kan doen wat je van hem vraagt. Zodra de tijd van de time out om is, evalueer je kort wat er is gebeurd, je maakt het weer goed en je begint met een schone lei. Het is belangrijk dat je dat ook echt zo overbrengt op je kind: je kind heeft iets gedaan wat niet mocht, hij heeft er een consequentie voor gekregen (nl. de time out), hij heeft z’n straf ‘uitgezeten’ en daarna krijgt hij een tweede kans om opnieuw te beginnen. Je kind leert daardoor dat – ook al heeft hij iets gedaan dat niet mocht of heeft hij zich niet aan een afspraak gehouden – het daarna weer goedkomt. Hij krijgt oprecht een tweede, nieuwe kans.
– Tijdens de time out leert je kind om zijn impulsen te beheersen. De bedoeling is dan ook om eerst het ongewenst gedrag te stoppen (daarom haal je je kind uit de situatie) en je je kind zichzelf kalm en rustig laat worden. In die aparte, veilige ruimte waar je kind dan is, krijgt hij minder prikkels en zal daardoor eerder rustig kunnen worden. Het is dus niet de bedoeling dat jij je kind op dat moment tijdens de time out gaat sussen; het is belangrijk dat je kind leert om dat zelf te doen. Zelfcontrole is daarbij het achterliggende doel. Het ontwikkelen van een goede zelfcontrole lukt echter niet van vandaag op morgen, dat is een heel leerproces. Als je de time out pas kort toepast, kan het dus nog best even duren voordat je kind rustig wordt. Na verloop van tijd merk je dat dat steeds beter gaat.
Als je als ouder deze opvatting hebt, dan leg je eigenlijk alle schuld van het ongewenste gedrag dat je kind laat zien bij je kind. Dat je dochter gaat huilen of schreeuwen als het iets niet mag of als het haar zusje pijn doet, lijkt dan haar bewuste keuze. Je denkt misschien ook wel dat je kind het vooral doet om jouw aandacht te krijgen of om je op de kast te jagen. Je gaat er dan impliciet van uit dat je kind zich bewust is van zijn eigen gedrag én van jouw reactie erop. Het lijkt er dan op dat je kind zijn eigen gedrag bewust inzet en dat hij precies weet wat hij doet om bij jou die ene reactie uit te lokken.
Met deze opvatting leg je de schuld van het ongewenste gedrag dat je kind laat zien helemaal bij jezelf. Dus, je wijt het niet willen luisteren of het tegendraadse karakter van je kind helemaal aan jouw eigen gedrag. Je wilt het graag oplossen en denkt dan ‘als ik haar gedrag nou eens helemaal negeer’, ‘als ik nou zelf eens niet ga schreeuwen’ of ‘vanaf nu reageer ik iedere keer consequent op haar gedrag, dan zal het wel veranderen’, maar omdat je dan vaak al in een negatieve spiraal zit, is de kans klein dat je die veranderingen op het juiste moment inzet en ze het gewenste effect zullen hebben. Je gaat jezelf vervolgens nog meer verwijten maken, wat mogelijk tot gevolg heeft dat je je schuldig of somber gaat voelen over de hele opvoedsituatie. En dat maakt het alleen maar extra moeilijk om geduldig, rustig en consequent te zijn.
Realiseer je dat het ongewenste gedrag van je kind géén fase is. Realiseer je ook dat je als ouder een grote invloed kunt uitoefenen op het gedrag van je kind. Als jij wilt dat je kind zich anders gedraagt, dan ben jij degene die het gedrag van je kind kunt veranderen. Als je het op de goede manier aanpakt, dan merk je vanzelf dat je er controle over hebt en dat je het ongewenste gedrag tot een minimum kunt beperken.
Akse Coaching 