Wat zou het toch fijn zijn: ‘Je brengt je dochter* naar school, je zegt haar gedag (evt. met een knuffel en kus) en je gaat naar huis. Je kind gaat lekker aan de slag met de andere kinderen in de klas. De les begint.’
*: of je zoon.
Helaas is de praktijk voor jou en je kind vaak anders… Je kind vindt het nog best lastig om afscheid te nemen als jij de klas uit (of nu: het schoolplein af) loopt. Misschien had je kind daar een paar jaar geleden ook al wel last van, maar je had gedacht dat hij daar wel overheen zou groeien. Of misschien verliep het voorheen juist altijd zonder problemen en heeft je kind er nu ineens veel last van.
Zoals je in één van m’n andere artikelen al kon lezen, maken veel kinderen regelmatig kortere of langere periodes door, waarin het afscheid nemen van mama of papa (of een ander vertrouwd persoon) erg moeilijk is. We kennen allemaal wel de eenkennigheid van kindjes als ze ong. 8 maanden zijn. Zodra je ook maar uit het gezichtsveld van je kindje bent verdwenen, gaat hij hartverscheurend huilen…
Ook voor oudere kinderen kan het soms nog moeilijk zijn om afscheid te nemen, bijv. als ze naar school of naar de oppas gaan. En net als je denkt dat je kind erover heen gegroeid is, komt het weer terug, in alle hevigheid…
Er kunnen één of meerdere redenen zijn waarom kinderen (ineens) moeite hebben met afscheid nemen:
– Je kind komt voor het eerst in een nieuwe omgeving met nieuwe mensen, nieuwe kinderen ed. Het voelt zich even ongemakkelijk en heeft tijd nodig om aan de nieuwe situatie te wennen.
– Je kind vindt het onprettig of is bang om papa of mama uit het oog te verliezen.
– Je kind is bang dat mama of papa niet meer terugkomt of dat er iets ergs met mama of papa gebeurt.
– Je kind slaapt en/of eet al een tijdje (erg) weinig of voelt zich niet lekker en is daardoor sneller uit het veld geslagen.
– Er zijn stressvolle situaties met een gezinslid of thuis in het algemeen, zoals een verhuizing, langdurige of ernstige ziekte, problemen op het werk of werkeloosheid van één van de ouders, relatieproblemen tussen ouders of een scheiding.
Let op: moeite met afscheid nemen kan ook ineens ontstaan in een situatie die in principe al heel vertrouwd is voor je kind.
Maak je je zorgen over je kind (0-16 jaar) dat niet goed luistert, slaapt of eet? Of heb je een andere opvoedvraag, waar je graag een antwoord of oplossing voor wil?
Lees dan hier wat ik voor je kan doen om dat op te lossen.
Wil je eerst meer over mij en m’n bedrijf weten?
Lees dan hier meer over m’n achtergrond.
Een bepaalde mate van scheidingsangst hoort bij een normale ontwikkeling van kinderen. Je kunt het dus ook als een goed teken zien dat je kind soms moeite heeft met afscheid nemen. Toch betekent dat niet dat je niks aan dit moeilijke moment kunt doen.
Vaak is het niet alleen voor je kind onprettig om afscheid te nemen, maar ook voor jou als ouder wordt het steeds meer beladen om je kind weg te brengen. Je kunt zelfs gaan twijfelen of je je kind nog wel kunt wegbrengen of dat je partner dat beter kan doen of dat je misschien minder moet gaan werken zodat je kind je meer ziet etc.
Je kind heeft in dit soort lastige situaties veel baat bij voorspelbaarheid en vaste gewoontes. Dat geeft je kind houvast en herkenning. Daar houden kinderen van en daar varen ze wel bij. Zeker in situaties, waarin ze zich niet helemaal op hun gemak voelen of die ze spannend vinden.
Hoe kun je nou op een positieve manier afscheid nemen van je kind, waardoor het voor je kind (én voor jou ) gemakkelijker wordt?
1. Praat met je kind over de lastige situatie.
Anders dan toen je kind nog een dreumes of peuter was, 
kan je kind jou nu goed uitleggen wat het lastig of vervelend vindt aan die ene situatie, waarin jullie afscheid nemen. Vraag je kind daar naar.
Neem er echt de tijd voor om dit met je kind te bespreken, zodat je kind merkt dat hij het jou in alle rust kan vertellen. Probeer goed te luisteren naar wat je kind je vertelt en voorkom dat je gaat pushen of te veel gaat ‘invullen’. Voorkom ook dat je de gevoelens, die je kind uit, gaat bagatelliseren, zoals ‘och, dat valt toch wel mee’, ‘zo erg is dat toch niet’ of ‘stel je niet zo aan’; dan zal je kind zich namelijk niet begrepen voelen en de neiging hebben om minder open te zijn. Zo wordt het dus lastiger om samen het probleem op te lossen.
Als je kind jou – voor je gevoel – alles heeft verteld, vraag dan hoe jij hem/haar kan helpen, zodat jullie op een fijne manier afscheid van elkaar kunnen nemen. Vraag bijv.: ‘Hoe zou je graag willen dat ons afscheid op school verloopt?’.
Waarschijnlijk komt je kind dan met allerlei ideeën en diverse opties. Schrijf die allemaal op een vel papier. Niet alle ideeën of opties, die je kind oppert, zullen in praktijk mogelijk zijn. Denk bijv. maar aan opties als ‘ik ga niet meer naar school’ of ‘mama gaat niet meer werken’. Schrijf ze in eerste instantie toch maar op; doe dat met het idee van ‘de ideale situatie voor je kind’ in het achterhoofd. Als je kind en jij alle opties hebben genoemd, ga je alle opties opnieuw na en geven jullie samen aan welke opties praktisch haalbaar of realistisch zijn en welke niet.
Laat je kind op zo’n moment vooral zélf met ideeën en oplossingen komen en pas vooral die ideeën (indien mogelijk) toe. Zeg niet te snel ‘maar dat kan toch helemaal niet!’. Vraag je kind dan eerst maar eens hoe hij dat zelf in de klas zou willen invoeren. Kinderen kunnen soms met hele creatieve oplossingen komen, waar wij als volwassenen nog helemaal niet aan gedacht hebben. Als je kind er niet uitkomt, mag je uiteraard gewoon helpen. Het is het fijnste als jullie er samen jullie plan van maken, waar jullie alle twee achter kunnen staan.
2. Bereid je kind goed voor op de lastige situatie.
Bereid je kind én jezelf goed voor op de lastige situatie. Om de situatie voor je kind op een voorspelbare manier te laten verlopen (want daar houden kinderen van!), is het goed dat je kind precies weet wat er gaat gebeuren.
Breek de situatie op in kleine onderdelen en maak er daarna een vaste volgorde van. Zo weten jullie allebei – maar vooral je kind – wat er precies gebeurt bij het afscheid nemen en wat hij/zij van jou kan verwachten. Indien je partner, opa of oma je kind ook wel eens naar school brengt, dan is het belangrijk dat zij ook weten op welke manier het afscheid nemen vanaf nu gaat. Voor je kind is het het fijnste als dat vanaf nu – zeker in het begin – op dezelfde manier gaat.
Een voorbeeld van de vaste volgorde: als je school binnenloopt, loop je meteen naar je klas, je hangt je jas op, je legt je tas weg, je geeft papa of mama een knuffel en je gaat de klas in.
Spreek ook met je kind af wat hij/zij gaat doen meteen nádat jullie afscheid hebben genomen. Je kind heeft dan een heel concreet ‘plan van aanpak’ voor het moment waarop jij weggaat. Dat kunnen dingen zijn als: een boek lezen, een puzzelboekje pakken om een puzzel te maken, een spelletje doen met een klasgenootje, naar een vriend(in) toelopen om te kletsen etc. Laat ook dit weer door je kind kiezen; het is het fijnste als het iets is dat je kind leuk of plezierig vindt om te doen.
3. Laat je kind iedere dag kort vertellen wat hij het leukst vond op school.
Zorg ervoor dat je kind een fijn gevoel heeft over school. Je kunt bijv. vlak voor het slapengaan even met je kind de dag doornemen en dan (o.a.) vragen wat hij het leukst vond op school.
Vergeet niet dat er iedere dag wel iets leuks, fijns of positiefs gebeurt. Leer je kind om naar die fijne situaties, gebeurtenissen, personen of dingen te kijken.
Als dat één van de laatste dingen is die jullie samen met elkaar bespreken, dan gaat je kind met een fijn gevoel en met fijne herinneringen aan school slapen. Als je dat regelmatig laat terugkomen, zal je kind sneller een fijn gevoel ontwikkelen en met een fijn gevoel aan school denken dan wanneer je dat niet doet. Dat zal er ook voor zorgen dat je kind met een fijn gevoel naar school gaat en het afscheid fijner verloopt.
4. Voorkom ochtendstress.
Als jullie voor vertrek naar school al een bepaalde mate van stress hebben en misschien daardoor wel onenigheid met elkaar hebben, dan komt dat het fijne afscheid op school niet ten goede. Plan daarom allereerst voldoende tijd in om jullie voor school klaar te maken. Dat voorkomt haasten, onnodige stress en eventuele ergernissen of ruzies.
Een duidelijk en overzichtelijk ochtendritueel kan je daarbij helpen. Alle activiteiten, die ’s ochtends thuis gedaan moeten worden, worden dan steeds zo veel mogelijk in dezelfde volgorde doet. Bijv. opstaan, naar de WC gaan, aankleden, ontbijten, tanden poetsen, tussendoortje in de tas doen, schoenen aan, jas aan, tas pakken en vertrekken.
EXTRA TIP: Je kunt je kind zelf een lijstje laten maken, waarop alle activiteiten staan. Hang die lijst op een plek waar jullie vaak zijn of vaker langslopen. Het kan ook in de buurt van de gang of de laatste plek waar je komt voordat jullie vertrekken, zodat je kind daar nog eens kan checken of hij/zij alles heeft.
Hierdoor geef je je kind – los van de ochtendstress – ook nog eens een stukje eigen verantwoordelijkheid, wat hij op deze leeftijd best kan hebben. Je kind kan met zo’n overzicht goed zien wat hij al allemaal gedaan heeft en wat hij evt. nog moet doen.
Cursus ‘Help, mijn kind luistert niet!?’
Wil je graag weten hoe je ervoor zorgt dat je kind beter én sneller naar je luistert? Natuurlijk op een positieve, liefdevolle en constructieve manier.
=> Dan is deze cursus precies wat je zoekt.
=> Vraag nu GRATIS Les 1 van deze cursus aan.
Lees hier wat je allemaal van deze cursus mag verwachten.
5. Betrek de leerkracht bij het afscheid.
Bespreek het probleem van het afscheid nemen kort met de leerkracht van je kind. Waarschijnlijk heeft de leerkracht zelf ook al opgemerkt dat deze situatie vaker moeizaam verloopt en lastig is voor je kind.
Vraag bijv. eens aan de leerkracht hoe zij met deze situatie zou omgaan en geef aan wat jullie daarin zelf prettig vinden. Maak samen (dus: leerkracht, ouder, kind) afspraken over hoe jullie met deze situatie om willen gaan.
6. Neem afscheid
Als je bovenstaande stappen hebt doorlopen, komt natuurlijk het moment van afscheid nemen aan bod. Dat is onvermijdelijk en als het goed is, weet niet alleen jij dat, maar je kind ook. Het is belangrijk om duidelijk afscheid van elkaar te nemen; doe dat op een liefdevolle manier, maar houd het kort.
Zeg bijv. tegen je kind dat hij nu een fijne dag op school heeft, lekker kan spelen (leren?) met de andere kinderen in de klas en dat jij nu naar huis gaat of dat je gaat werken. Geef je kind een knuffel, geef aan wanneer jullie elkaar weer zien, geef aan waar hij na school naar toe gaat en loop vervolgens rustig maar vastberaden weg.
Stel je er op in dat je kind het nu moeilijk kan gaan krijgen. Het is alleen belangrijk om daar op dit moment niet meer op te reageren. Als je alle stappen van hierboven hebt doorlopen, je op een fijne, liefdevolle manier afscheid hebt genomen, dan heb je het op een constructieve manier aangepakt. Het is nu belangrijk – hoe rot dat ook kan voelen! – dat je doorzet. In praktijk betekent dat: doorlopen en niet omdraaien.
Ga er van uit dat de leerkracht – juist op dit soort momenten – er voor je kind is (hij/zij weet er immers van af) en je kind zal helpen en – indien nodig – zal troosten. Heb er vertrouwen in dat je kind al na enkele minuten weer lekker aan de slag is; je kind weet immers heel concreet wat het kan gaan doen.
Als je pas korte tijd met deze tips aan de slag bent gegaan, zal het afscheid nemen nog best een tijdje lastig zijn en nog een aantal moeilijke momenten kosten. Dat hoort erbij. Na een paar keer weet je kind al precies waar het aan toe is, waardoor het afscheid nemen steeds fijner én gemakkelijker voor jullie allebei zal verlopen.
Wil je graag reageren op dit artikel?
Dat mag! Zet jouw reactie dan onder dit bericht. Houd het wel constructief, liefst in de vorm van ‘Tips & Tops’. Dankjewel voor je medewerking!
Wil jij meer OpvoedTips van Joyce lezen én ze als eerste in je mailbox ontvangen?
Dat kan! Helemaal gratis en vrijblijvend. Aanmelden is heel eenvoudig.
Cadeau: Als welkomstcadeau ontvang je meteen na je aanmelding het E-book ‘Nóg meer genieten van je kind – 5 x 5 OpvoedTips’.
Je leest er hier meer over.
Heb je vragen over één van deze thema’s, wil je meer weten over het onderwerp of heb je een andere opvoedvraag?
Neem dan contact met me op.
Met vriendelijke groet,
Joyce Akse
Opvoedcoach & Psycholoog | http://www.aksecoaching.nl | info@aksecoaching.nl
© 2020. Joyce Akse / Akse Coaching, alle rechten voorbehouden.
Klik hier voor jouw dagelijkse portie OpvoedInspiratie op Facebook.
Ga (terug) naar de website van Akse Coaching: http://www.aksecoaching.nl.
Lees verder over gerelateerde thema’s:
– ‘Help, mamma gaat weg…!?’ (over: hoe je afscheid nemen gemakkelijker maakt voor jou én je kind; 1-6 jaar)’. Klik hier.
– ‘4 manieren om je kind te helpen met lastige emoties (+ 3 BONUSTIPS)’. Klik hier.
– ‘Hoe leer je je kind om rekening te houden met anderen? (Over: 5 tips | Sociale vaardigheden)’. Klik hier.
Klik hier voor andere opvoedtips, bijv. over voeding, media, beweging ed.
Akse Coaching 