Waarom worden kinderen en tieners toch zo boos?

Iedereen wordt wel eens boos; niet alleen volwassenen, ook kinderen. Dat wordt vaak goed duidelijk vanaf het moment dat de peuterpuberteit haar intrede doet. Ook oudere kinderen en pubers kunnen behoorlijk boos worden met heftige discussies tot gevolg. Boosheid komt dus voor op iedere leeftijd. Er zijn uiteenlopende redenen waardoor je kind boos kan worden.

⇒ Maar wat is boosheid eigenlijk en in hoeverre hoort het bij de normale ontwikkeling van kinderen? Dat lees je in dit artikel.

Waarom kinderen boos worden
Er kunnen tal van redenen zijn waarom je kind zich boos voelt. Soms volledig invoelbaar voor ons als volwassenen en soms wat minder. Ik noem er een aantal, waarschijnlijk herken je er wel een paar.

Je kind kan boos worden omdat…
– het iets doet wat het nog niet helemaal kan of wat nog niet goed lukt. Je kind kan nog te jong zijn om de handeling uit te voeren of het heeft gewoon nog wat meer oefening nodig. Je kind wordt boos uit frustratie;
– er grenzen opgelegd worden, waar je kind het niet mee eens is;
– iemand iets over hem/haar gezegd heeft, waardoor hij zich gekwetst, beledigd, afgewezen of gekleineerd voelt;
– het zich niet serieus genomen voelt;
– het nare gedachten over zichzelf heeft;
– iemand hem pijn doet;
– iemand plotseling iets van hem afpakt;
– hem iets beloofd is, maar wat door omstandigheden niet doorgaat. Je kind voelt zich teleurgesteld of verontwaardigd. (etc.)

Als je kind boos wordt, dan is de kans groot dat jij dat als ouder of leerkracht als één van de eersten merkt. Je kind reageert het bijvoorbeeld op jou af door te schreeuwen, schelden, slaan of door met iets te gooien. Dat kunnen behoorlijk heftige situaties zijn. Gelukkig zijn er een 6-tal stappen, die je als ouder of leerkracht kunt zetten om zulke heftige reacties te voorkómen en om je kind te leren om met zijn boosheid om te gaan.

---

Maak je je zorgen over je kind (0-16 jaar) dat niet goed luistert, slaapt of eet? Of heb je een andere opvoedvraag, waar je graag een antwoord of oplossing voor wil?
Lees dan hier wat ik voor je kan doen om dat op te lossen.

Wil je eerst meer over mij en m’n bedrijf weten?
Lees dan hier meer over m’n achtergrond.

---

Wat is boosheid eigenlijk? 
Boosheid is één van onze 4 basisemoties, net als vreugde, verdriet en angst. Iedereen kent deze emoties wel en ervaart ze dagelijks (in meer of mindere mate). Boosheid is een ‘oerinstinct’, dat ervoor zorgt dat je tijdig voor jezelf opkomt als er gevaar dreigt of als je onrecht wordt aangedaan. Je lichaam wordt dan klaargemaakt om te ‘vechten’ of te ‘vluchten’. Vroeger was deze reactie nodig om te overleven. Als er gevaar dreigde, had je alle energie nodig om te vluchten. In feite reageert ons lichaam (dus ook dat van je kind) bij stress nu nog steeds alsof het moet ‘vechten of vluchten’. Er komt dan energie vrij om snel te reageren.

Wat gebeurt er in het lichaam van je kind als het boos is?
Als je kind boos is, gebeurt er dus van alles in zijn lichaam. Er worden bepaalde stofjes in de hersenen aangemaakt, waardoor de bloeddruk oploopt en het hart sneller gaat kloppen. Door de verhoogde bloeddruk wordt het gezicht rood en spannen de spieren. Als je kind boos is, zie je bijvoorbeeld dat het zijn wenkbrauwen fronst, zijn kaken op elkaar zet of zijn vuisten balt. Dit heeft allemaal te maken met dat ‘oerinstinct’ waarmee je lichaam klaargemaakt wordt om te vechten of te vluchten.

Boosheid is normaal
Het is dus heel normaal dat je kind af en toe boos wordt en dat dit heftige reacties bij je kind teweeg brengt. Wat goed is om je als ouder te realiseren, is dat er op zich niets mis is met deze emotie. Kinderen mogen best boos zijn. Wat echter belangrijk is, is dat je kind leert dat het in z’n boosheid niet alles kan doen. Je kunt namelijk niet zomaar alle gedrag vertonen dat tijdens je boosheid in je opkomt. Je kind zal dus moeten leren hoe het op een goede manier kan omgaan met deze emotie en hoe het de bijbehorende lichamelijke reacties en impulsen kan beheersen.

---

Wil je graag een thema-avond over opvoeden bijwonen?
Kijk dan in Joyce’ online Agenda voor een workshop, lezing of OpvoedParty bij jouw in de buurt.

Wil je Joyce graag uitnodigen om een thema-avond over opvoeden te geven?
Kijk dan hier voor mogelijke thema’s en/of neem contact met haar op.

---

Leren omgaan met boosheid
Het leren omgaan met boosheid is een proces dat hoort bij de normale ontwikkeling van kinderen. Die ontwikkeling wordt ongeveer ingezet vanaf de peuterleeftijd en gaat nog door tot in de jong volwassenheid (+/- 24 jaar). Denk ook maar aan executieve functies, als impulsbeheersing/-controle en zelf-/emotieregulatie, die zich nog tot rond het 24e levensjaar blijven ontwikkelen. Hoe beter een kind zijn impulsen kan beheersen, hoe minder hij zijn boosheid zal afreageren op anderen door hen pijn te doen of door te schelden.

Bij kleuters zie je bijvoorbeeld al dat ze dankzij hun steeds beter wordende taal-/spraakvaardigheid beter kunnen vertellen welke emoties ze ervaren. Dat stelt hen ook steeds weer een beetje beter in staat om hun emoties – en het gedrag dat daaruit voortvloeit – te reguleren. Je ziet op deze leeftijd ook dat ze langzaam maar zeker minder ‘primair’ op lastige situaties gaan reageren.

Tijdens de kindertijd zet die ontwikkeling zich door en zie je dat kinderen hun emoties steeds beter leren beheersen. Oudere kinderen kunnen bijvoorbeeld wel al beter rustig worden in een emotioneel geladen situatie en ze gaan conflicten steeds beter oplossen zonder dat er fysiek geweld aan te pas komt. Toch gaat dat ook bij de oudere kinderen nog niet vanzelf. Ouders, leerkrachten en andere volwassenen in de omgeving van het kind blijven er een belangrijke rol bij spelen. Zij leren het kind om het gedrag dat uit de emotie ‘boosheid’ kan voortvloeien in goede banen te leiden en wat wel en niet acceptabel is om tijdens boosheid te zeggen of te doen. De begeleiding van volwassenen bij de boosheid van kinderen blijft dus onmisbaar.

Lees ook het artikel: ‘Boos zijn kun je leren! | 6 stappen om je kind te leren zijn boosheid te beheersen’. Beide artikelen schreef ik in opdracht van het CJG043.

Wil je graag reageren op dit artikel?
Dat mag! Zet jouw reactie dan onder dit bericht. Houd het wel constructief, liefst in de vorm van ‘Tips & Tops’. Dankjewel voor je medewerking!

---

Wil jij ook de nieuwe OpvoedTips van Joyce lezen én ze als eerste in je mailbox ontvangen? 
Dat kan! Helemaal gratis en vrijblijvend. Aanmelden is heel eenvoudig.

Cadeau: Als welkomstcadeau ontvang je meteen na je aanmelding het E-book ‘Nóg meer genieten van je kind – 5 x 5 OpvoedTips’.
Je leest er hier meer over.

---

Heb je vragen over dit thema, wil je meer weten over het onderwerp of heb je een andere opvoedvraag? Neem dan contact met me op.

Met vriendelijke groet,
Joyce Akse

Opvoedcoach & Psycholoog | http://www.aksecoaching.nl | info@aksecoaching.nl

© 2019. Joyce Akse / Akse Coaching, alle rechten voorbehouden.

Geschreven door Joyce Akse van ‘Akse Coaching – Opvoedcoaching & Opvoedadvies’.

Klik hier voor jouw dagelijkse portie OpvoedInspiratie op Facebook.

Joyce gebruikte o.a. onderstaande referenties voor dit artikel:
– Psychogoed.nl
– Ouders.nl
– Jmouders.nl
– https://www.jellejolles.nl/over-zelfregulatie-een-wiki/
– https://www.jellejolles.nl/over-impulscontrole-een-wiki/

Lees ook andere artikelen van Joyce met waardevolle OpvoedTips:
– ‘4 manieren om je kind te helpen met lastige emoties (+ 3 BONUSTIPS)’. Klik hier.
– ‘Waarom huil je nu alweer?’ (over: Hoe je ervoor zorgt dat je kind minder huilt.). Klik hier.
– ‘Voorkom ongewenst gedrag: Geef je kind positieve aandacht.’ Klik hier.
– ‘Wat doet een opvoedcoach eigenlijk? | Joyce Akse vertelt.’ Klik hier. 
Klik hier voor meer waardevolle opvoedtips van Joyce, bijv. over (niet) willen luisteren, slapen of eten ed.

Ga (terug) naar de website van Akse Coaching: http://www.aksecoaching.nl.