hulpeloos | Akse Coaching

Iedereen doet het wel eens: huilen. Volwassenen doen het, kinderen natuurlijk ook.

Als je kind jong is, vind je het waarschijnlijk niet zo erg als hij begint te huilen. Als je kind ouder wordt, is de kans groter dat je het huilen van je kind steeds minder accepteert.

Van baby’s weten we natuurlijk wel dat ze het huilen nodig hebben om iets aan te geven; dat is hun manier van communiceren, dus dat accepteren we wel. Maar accepteren we het ook nog als een jongen van 8 jaar gaat huilen…? En waarom zit daar eigenlijk een verschil in? Op welke leeftijd accepteren we het ineens niet meer (of duidelijk minder) en hoe komt dat? Verdriet is toch een hele normale emotie en mag toch geuit worden. Waarom vinden we ‘huilen’ dan toch nog best lastig om te accepteren…?

In onze maatschappij hebben we – onbewust – vrij sterke ideeën over wie mag huilen en wanneer het wel/niet mag. Je vindt het misschien vervelend als je kind te lang huilt of als het huilen van je kind te vaak voorkomt; je ergert je aan het gehuil als je het idee hebt dat je kind zich aanstelt of als er in jouw ogen geen reden (meer) is om te huilen. Of misschien vind je het wel vervelend als je kind huilt omdat je bang bent dat anderen je kind een huilebalk vinden…?

Vaak zie je op het gebied van huilen een duidelijk verschil tussen jongens en meisjes. Als een kind valt en pijn heeft dan zeg je als het een jongen is al eerder ‘stop maar met huilen, je bent toch een grote jongen’, terwijl als het een meisje is je haar in die situatie gewoon troost. Het zal dan langer duren voordat je aangeeft dat ze moet stoppen met huilen.

Dat verschil zie je ook nog bij volwassenen terug: als vrouwen huilen is het eigenlijk niet zo erg, maar als mannen huilen wordt dat eerder gezien als teken van zwakte. Van mannen verwacht onze maatschappij veel meer dat ze niet huilen en dat zij hun emoties goed kunnen beheersen…
Wat mannen ook altijd goed afgaat; kijk maar eens bij een voetbalwedstrijd… 😉 #grapje

Terug naar onze kinderen. Het ene kind huilt eerder of vaker dan het andere. Het ene kind laat zijn tranen vrij gemakkelijk de vrije loop, terwijl het andere het liefst nooit wil huilen en zich zo lang mogelijk verbijt. En weer een ander is er niet zo mee bezig en huilt alleen wanneer het ‘nodig’ is.

Uiteraard is de reden waarom of de situatie waarin je kind huilt niet altijd hetzelfde. Er kunnen diverse redenen zijn waarom je kind gaat huilen. Hieronder vind je er een overzicht van.

Maak je je zorgen over je kind dat veel huilt? Of heb je een andere opvoedvraag, waar je graag een antwoord of oplossing voor wil?
Neem dan contact met me op.

Wil je eerst meer over mij en m’n bedrijf weten?
Lees dan hier meer over m’n achtergrond.

Redenen waarom je kind kan gaan huilen:
– Hij heeft pijn (bijv. hij heeft net zijn hoofd gestoten).
– Hij is teleurgesteld (bijv. je hebt beloofd dat jullie naar de speeltuin zouden gaan, maar ineens regent het pijpenstelen, dus dat tripje gaat niet door).
– Hij is boos (bijv. zijn broer heeft speelgoed van hem afgepakt).
– Hij is gefrustreerd (bijv. hij probeert al een tijdje om iets in elkaar te zetten, maar het lukt steeds maar niet).
– Hij voelt zich niet lekker (bijv. hij heeft een griepje onder de leden).
– Hij is geschrokken of bang (bijv. er reed net een motor langs en die maakte een hard geluid).
– Hij ervaart stress (bijv. volgende week moet hij een spreekbeurt geven en dat vindt hij ontzettend spannend).
– Hij zit niet lekker in z’n vel (bijv. hij heeft ’s ochtends op school straf gekregen of een klasgenootje deed gemeen tegen hem).
– Hij heeft honger (bijv. hij heeft op school zijn lunch niet gegeten en heeft nu echt een hongergevoel).
– Hij is moe (bijv. hij is vannacht vaker wakker geworden en heeft daardoor niet goed geslapen).
– Hij heeft jouw aandacht nodig (bijv. je bent de afgelopen week veel weggeweest voor je werk of je hebt in huis veel klusjes gedaan, waardoor je weinig tijd had voor je kind).
– Hij heeft verdriet (bijv. zijn liefste opa of huisdier is overleden en hij mist hem enorm).
En misschien zijn er nog wel andere redenen die je kunt bedenken waarom jouw kind huilt.

Heb je een baby (0-1 jaar), die veel huilt? Lees dan hier hoe je huilen bij baby’s vermindert.

Is huilen goed of fout?
Je mag je afvragen of het wel zo verkeerd is dat je kind huilt. Een kind reageert namelijk vrij primair op wat er om hem heen gebeurt. Bijvoorbeeld: Als je kind boos is, kan het gaan schreeuwen; als het gefrustreerd is, kan het met iets gaan gooien; als het verdrietig is, kan het gaan huilen. Dat is niet zo gek. Alleen wil je natuurlijk wel dat je kind adequaat op de situatie reageert en niet ineens onnodig heftig.
⇒ Je ziet dus het liefst dat de reactie van je kind past bij de situatie en bij wat er daarvoor is gebeurd.

In sommige situaties heeft huilen trouwens een duidelijke signaalfunctie: bijv. als je je kind plotseling hard hoort huilen, zul je waarschijnlijk sneller naar hem toe gaan dan wanneer je kind je rustig vraagt: ‘mama, kom eens even’. Bij plotseling huilen ga je onmiddellijk kijken wat er aan de hand is. Je ziet dan al snel dat je kind zich bezeert heeft na een val of dat het zich pijn heeft gedaan omdat het zich gestoten heeft. Daardoor ga je – indien nodig – ook sneller over tot actie door bijv. te koelen of de huisarts te bellen. Huilen kan juist dan ook heel belangrijk en positief zijn.

Maar goed, ook bij de andere situaties, die hierboven in de lijst staan, is het lastig om te zeggen dat huilen perse slecht is. Ik hoop dat je het met me eens bent dat dat namelijk niet het geval is. Soms is het zelfs belangrijk om te huilen, zodat anderen er op kunnen reageren.
Hieronder lees je ook wat je kind eigenlijk met het huilen wil aangeven.

Alleen wordt het natuurlijk wel vervelender of lastiger als de mate van verdriet of het huilen niet goed past bij de situatie. Dus als je kind te hard of te lang blijft huilen als er eigenlijk niks meer aan de hand is. En dat laatste komt natuurlijk wel eens voor. Misschien is dat ook bij jou wel een bron van ergernis…? Hieronder lees je wat je kunt doen om je kind dan minder te laten huilen.

⇒ Lees hoe je in 5 stappen het huilen van je kind vermindert (of zijn reactie beter laat aansluiten op de situatie).

(1) Blijf zelf rustig.
Ik kan me goed voorstellen dat het voor jou ontzettend vervelend is als je kind voor de zoveelste keer die dag of die week huilt. Ik hoor ouders vaak verzuchten ‘Ben je nou weer aan het huilen?’, ‘Waarom huil je nú weer?’ of ‘Wat ben je je nu alweer aan het aanstellen…?’.

Als je op die manier reageert, komt de nadruk automatisch op het huilen te liggen. En dat wil je graag voorkómen. Kinderen gaan doorgaans niet huilen om jou te pesten, maar daar ligt vaak een heel andere reden aan ten grondslag.

Verder is het belangrijk om jouw irritatie niet door te laten schemeren. Dat helpt je kind namelijk niet. Als het je lukt om zelf rustig te blijven, zal je kind ook eerder rustig worden en jou beter kunnen vertellen wat er aan de hand is. Daardoor kun je ook eerder naar een oplossing toewerken.

Belangrijk is dus om zelf rustig te blijven, geen vervelende opmerkingen te maken over het huilen en om op zoek te gaan naar de oorzaak (zie hieronder bij punt 2 hoe je dat aanpakt).

(2) Probeer de oorzaak te achterhalen.
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, kunnen er best veel oorzaken zijn waarom je kind gaat huilen. Het zijn ook situaties waar je kind gewoon op mag reageren, omdat ze allemaal niet leuk voor hem zijn. Alleen hoeft zijn reactie niet per se ‘huilen’ te zijn. Je kunt je kind goed leren om op een andere manier te reageren dan dat je kind nu doet.

De eerste stap daarin is om te achterhalen waarom je kind huilt. Ook als je kind vaker op een dag huilt, kan de reden iedere keer anders zijn. Daarbij is het belangrijk dat je je in de situatie van je kind verplaatst, dat je benoemt wat je ziet en dat je geen oordeel velt.

Dat kan als volgt:
– Ouder: ‘Ik zie dat je huilt. Wat is er gebeurt?’
– Kind: ‘Lukt niet.’
– Ouder: ‘Je bent met de blokken aan het spelen, maar het lukt niet.’
– Kind: ‘Nee. Toren valt steeds om.’
– Ouder: ‘Oei, dat is vervelend. Hoe kun je dat oplossen?’
– Kind: ‘Ik weet het niet.’
– Ouder: ‘Zullen we samen proberen om de toren wat steviger te maken?’
– Kind: ‘Ja, dat is goed.’
– Ouder: ‘Prima, dan help ik je even.’
*** Jullie maken samen de toren steviger. ***
– Ouder: ‘Kijk eens wat we samen voor een stevige toren hebben gebouwd. Dat is een hele mooie geworden. Goed gedaan! Dan kun jij nu weer verder gaan bouwen en dan ga ik weer even verder met … Als er weer iets niet lukt, dan kom je maar naar me toe. Dan bedenken we samen weer een oplossing. Ok?’
– Kind: ‘Ok.’

In dit voorbeeld van een jonger kind merk je dat je eigenlijk niks over het huilen zegt, behalve dat je benoemt dat je ziet dat je huilt. Je probeert eerst te achterhalen wat er aan de hand is en laat merken dat je begrijpt dat dat niet leuk is voor je kind.

Zodra je weet wat er aan de hand is, kun je samen naar een oplossing zoeken. Jonge kinderen zullen zelf nog niet zo snel een oplossing kunnen bedenken en hebben daar meer hulp bij nodig. Als je merkt dat je kind het zelf niet weet, dan help je er wat meer bij of opper je zelf een idee. Oudere kinderen kunnen – samen met jou – al beter een oplossing bedenken.

Aan het eind geef je nog aan hoe je kind het de volgende keer kan oplossen. Dat zal de kans kleiner maken dat je kind weer snel gaat huilen. Dat is ook helemaal niet nodig, want hij weet nu hoe hij het anders kan aanpakken.
Uiteraard vergt dit van beide kanten oefening en geduld.

Wil je graag een thema-avond over opvoeden bijwonen?
Kijk dan in Joyce’ online Agenda voor een workshop, lezing of OpvoedParty bij jouw in de buurt.

Wil je Joyce graag uitnodigen om een thema-avond over opvoeden te geven?
Kijk dan hier voor mogelijke thema’s en/of neem contact met haar op.

(3) Wat huilen eigenlijk betekent.
Je mag het huilen bij je kind zien als: ‘Ik weet het zelf even niet meer. Ik kan wel wat hulp gebruiken’.
Huilen gaat dus van de ene kant gepaard met een gevoel van hulpeloosheid en van de andere kant hoort er ook bij dat je kind ‘hulp nodig heeft’. Dus niet alleen je baby maar ook je kind communiceert daarmee dat het jou nodig heeft om iets (samen met hem) op te lossen.
En is dat niet ook dezelfde reden waarom je als volwassene nog wel eens huilt? Je weet het even niet meer, je ziet het even niet meer zitten, je ziet even geen oplossing voor je probleem en je zou wel wat steun of hulp van een ander kunnen gebruiken.

Daarmee kunnen we ook voor een deel afleiden waarom kinderen vaker huilen dan volwassenen: volwassenen hebben in de loop der jaren al beter geleerd hoe ze uiteenlopende lastige situaties kunnen oplossen; kinderen komen die lastige situaties nu pas voor het eerst tegen. En uiteraard gaat het niet meteen na de eerste keer goed. Ook het oplossen van en reageren op lastige situaties vergt oefening. Maar troost je: oefening baart kunst!

Kinderen moeten natuurlijk ook nog gewoon leren om hun emoties te beheersen. Ze reageren als ze jong zijn nog vaak primair, maar dat is natuurlijk lang niet altijd even handig of gepast. Ze moeten dus leren hoe ze kunnen reageren als ze boos, gefrustreerd of teleurgesteld zijn en dat er andere reacties mogelijk zijn dan huilen. Dat hoort allemaal binnen de sociaal-emotionele ontwikkeling, die alle kinderen doormaken. En daar kun jij als ouder je kind goed bij helpen.

(4) Neem het gevoel van je kind serieus
Het is belangrijk om het gevoel van je kind serieus te nemen. Dus ook al kun je je niet helemaal (of totaal niet) voorstellen dat je kind ergens verdrietig, boos of gefrustreerd om is, je kind is het op dat moment wél. Hij heeft er dan niks aan als jij zegt ‘ach, je hoeft niet te huilen’ of ‘ik snap echt niet waarom je nu zo moet huilen’. Je kind zal zich dan niet serieus genomen voelen. Het gevoel dat hij heeft is echt, ook als jij zijn probleem niet helemaal begrijpt.

De kunst is juist om je op zo’n moment in je kind te verplaatsen en om te laten horen dat je ziet dat iets voor hem niet fijn is (waardoor hij dus boos, gefrustreerd of verdrietig is geworden). Daardoor voelt je kind zich gehoord en serieus genomen. Dat betekent dus ook dat je je kind best mag troosten als het aan het huilen is.

Probeer je nog even voor te stellen dat iemand – op het moment dat jij aan het huilen bent – tegen jou zegt: ‘En nu stop je met huilen!’. Je voelt je op zijn minst onbegrepen en ongehoord en je vindt waarschijnlijk ook dat de ander nogal bot en niet empathisch op je reageerde. Waarom reageren ouders dan toch nog vaak zo op kinderen…?

(5) Praat met je kind over het huilen.
Als je vindt dat je kind snel huilt en je dat lastig vindt, dan is het natuurlijk goed om (naast het toepassen van de bovengenoemde punten) er ook met je kind over te praten. Ga ook dan samen op zoek naar de oorzaak van het huilen. Weet je kind in welke situatie het sneller huilt en waarom is dat dan precies? Wat gebeurt er in die situatie waardoor je kind gaat huilen? Waar heeft je kind dan precies moeite mee? Je kunt misschien samen met je kind voor een week een dagboekje bijhouden, waarin je dagelijks samen deze vragen beantwoord.

Uiteraard is het dan ook nog belangrijk om samen met je kind na te denken over oplossingen. Wat kan je kind (zelf) doen om de situatie te veranderen of wat kan je kind zeggen zodat er anders op hem gereageerd wordt? Houd ook de momenten bij, waarop je kind niet huilde in die situaties die voor je kind lastig zijn en die hij goed oploste; daardoor word je kind zich bewust van zijn eigen ‘succesverhalen’ en krijgt door dat hij steeds meer grip krijgt op dergelijke situaties. Dat is een belangrijk leermoment voor je kind!

Een mooi startpunt om het met je kind over dit thema te hebben, is om er eerst samen een boek over te lezen. Voor alle leeftijden zijn er wel boeken die over ‘huilen’ gaan. Hieronder vind je alvast een lijstje met leessuggesties:

– ‘Nijntje huilt’ (Dick Bruna)
– ‘Gevoelens… Verdrietig’ (J. Bingham)
– ‘Het tri-tra-tranenboek’ (I. Lammertink & L. Georger)
– ‘Ik en al mijn gevoelens’ (H. Kreul)
– ‘Zo voel ik mij’ (P. Winters & E van Lindenhuizen; serie ‘Willewete’)
– ‘Alles wat ik voel’ (Stine Jensen)

Wil jij als eerste Joyce’ waardevolle OpvoedTips ontvangen?
Helemaal gratis en vrijblijvend. Klik dan hier.

Cadeau: Kort na je aanmelding van het e-zine ontvang je Joyce’ E-book ‘Nóg meer genieten van je kind – 5 x 5 OpvoedTips’ als cadeau. Dat is dus ook helemaal gratis en vrijblijvend. Je leest er hier meer over.

Wil je graag reageren op dit artikel? Dat mag!
Zet jouw reactie dan onder dit bericht. Houd het wel constructief, liefst in de vorm van ‘Tips & Tops’. Dankjewel voor je medewerking!

Heb je vragen over dit thema, wil je meer weten over het onderwerp of heb je een andere opvoedvraag? Neem dan contact met me op.

Met vriendelijke groet,
Joyce Akse

Opvoedcoach & Psycholoog | http://www.aksecoaching.nl | info@aksecoaching.nl

Geschreven door Joyce Akse van ‘Akse Coaching – Opvoedcoaching & Opvoedadvies’.

Klik hier voor jouw dagelijkse portie OpvoedInspiratie op Facebook.

Lees ook andere artikelen van Joyce met waardevolle opvoedtips:
– ‘4 manieren om je kind te helpen met lastige emoties (+ 3 BONUSTIPS)’. Klik hier.
– ‘Wat vertel je je kind als het een dierbare verliest? [Gastbijdrage van onderzoeker Mariken Spuij]’. Klik hier.
– ‘Positief opvoeden: Start je opvoeding goed met deze 5 stappen.’ Klik hier.
– ‘Laat dat nou!’ (over: 5 opvoedvalkuilen waar we allemaal intrappen én waardoor opvoeden onbedoeld lastiger wordt). Klik hier.
– ‘Ach, het is maar een fase.’ (over: Hoe jouw verwachtingen over je kind je opvoeding in de weg kunnen zitten.). Klik hier.
Klik hier voor meer waardevolle opvoedtips van Joyce, bijv. over (niet) willen luisteren, slapen of eten ed.

Voor dit artikel liet ik me inspireren door de volgende artikelen:
– ‘Snel huilen: Wat doe je eraan?’. Ouders van Nu. Klik hier.
– ‘7 Peuterproblemen & Oplossingen’. Mama en Zo. Klik hier.
– ‘De wetenschap achter waarom je kind zoveel huilt’. Famme. Klik hier.
– ‘Waarom mensen huilen’. DokterDokter. Klik hier.
– ‘Mijn kind huilt bijna de hele dag. Wat moet ik doen?’. Ouders Online. Klik hier.