omgang | Akse Coaching

Heeft jouw kind dit ook wel eens…?
Je bent jarig en je hebt een paar familieleden uitgenodigd om samen met jullie je verjaardag te vieren. Eén voor één bellen ze aan. Je zoon (4) loopt met je mee om de deur open te maken. Opa en oma komen als eersten. Ze feliciteren jou en willen daarna meteen je zoontje een knuffel geven, maar hij kruipt gauw achter je benen. Zo kan oma niet meer bij hem komen. Pas als opa & oma een tijdje bij jullie op bezoek zijn, gaat hij naar hen toe om hen een knuffel te geven.

Of: Terwijl je jongste twee kinderen lekker samen spelen, gaat je oudste (8) naar zijn kamer om daar in alle rust een boek te lezen. Hij vindt lezen hartstikke leuk, soms zelfs leuker dan met andere kinderen spelen.

Of: Je hebt van de juffrouw gehoord dat je dochter (10) in de klas heel rustig is. Ze luistert aandachtig als de juffrouw aan het woord is en ze maakt netjes de opdrachten als de juf dat aangeeft. De juffrouw spoort haar regelmatig aan om vaker haar zegje te doen in de klas. Zodra je kind thuis is, is ze hartstikke moe, huilerig en kan ze nog maar weinig hebben.

⇒ Dit zouden zo maar eens beschrijvingen kunnen zijn van drie introverte kinderen.

Is jouw kind misschien ook introvert…?
Misschien weet je het nu nog niet zeker, maar na het lezen van dit artikel weet je het vast wel. In dit artikel ga ik je namelijk uitleggen wat ‘introversie’ precies is. Uiteraard houd ik het niet bij een definitie, want er is nog veel meer over dit onderwerp te vertellen. Ik geef ook aan welke vooroordelen er bestaan over introverte kinderen, welke voor- en nadelen er voor je kind aan zitten om introvert te zijn en wat het verschil is tussen introversie en verlegenheid. Tenslotte geef ik je handige tips voor als je het idee hebt dat je kind het behoorlijk lastig vindt om introvert te zijn.

Vooroordelen over introverte kinderen
Voordat ik je uitleg wat introversie precies is, ga ik je eerst uit de doeken doen welke vooroordelen er zoal bestaan over kinderen die introvert zijn. Je vindt de vooroordelen in het volgende rijtje.

Introverte kinderen…
– zijn onzeker.
– praten niet graag.
– vinden het eng om een kamer binnen te stappen, waar andere kinderen of volwassenen zijn.
– zijn stille en saaie muurbloempjes.
– zijn verlegen of antisociaal.
– zijn altijd ‘eenkennig’ gebleven.
– hebben een psychologische aandoening, die wat weg heeft van sociale angst.
– zijn kinderen zonder gevoel voor humor.

⇒ Gelukkig zijn vooroordelen doorgaans niet waar en dat is nu ook het geval. In de juiste omstandigheden zijn introverte kinderen namelijk helemaal niet onzeker over zichzelf, praten ze honderduit, hebben ze diepgaande gesprekken met anderen, gaan ze zonder problemen af op een groep mensen, vinden ze het fijn om activiteiten met een ander te ondernemen en hebben ze een geweldig gevoel voor humor.

Deze omschrijvingen passen dus niet per definitie bij introverte kinderen en kunnen we dan ook gauw naar het land der fabelen verwijzen… 😉

Maar wat is introversie dan wel? Dat lees je hieronder.

Maak je je zorgen over je kind (0-16 jaar) dat niet goed luistert, slaapt of eet? Of heb je een andere opvoedvraag, waar je graag een antwoord of oplossing voor wil?
Lees dan hier wat ik voor je kan doen om dat op te lossen.

Wil je eerst meer over mij en m’n bedrijf weten?
Lees dan hier meer over m’n achtergrond.

Maar wat is introversie dan wél…?
Introversie is een aspect van je persoonlijkheid. Je kent misschien ook wel andere persoonlijkheidskenmerken, als extraversie (tegenovergestelde van introversie), vriendelijkheid, zorgvuldigheid, emotionele stabiliteit en openheid voor nieuwe ervaringen; de zg. Big Five-persoonlijkheidfactoren. De persoonlijkheid van jouw kind (of van jou zelf) is een specifieke combinatie van deze persoonlijkheidskenmerken / -factoren.

Introverte kinderen zijn kinderen, die over het algemeen de voorkeur geven aan een rustige omgeving met weinig prikkels. Ze zijn graag op zichzelf en denken graag veel en goed na. Ze krijgen energie van alleen zijn of van spelen met een klein groepje kinderen. Ze vinden het echter niet erg om bij andere kinderen te zijn, maar het kost hen wel energie. Een drukke sociale situatie kan voor een introvert kind vermoeiend zijn en het kan er sneller overprikkeld door raken.

Zoals je hierboven al las, is extraversie een andere persoonlijkheidseigenschap en wel het tegenovergestelde van introversie. Kinderen, die extravert zijn, vinden sociale situaties en het bijzijn van andere kinderen juist heerlijk. Extraverte kinderen halen juist energie uit de omgang met en het bijzijn van anderen.

Kortom: een introvert kind raakt geleidelijk aan energie kwijt tijdens sociaal contact (en zoekt daarna de stilte op om die energie bij te tanken), terwijl een extravert kind juist energie krijgt van sociaal contact.

Wist je dat zo’n 30% van alle mensen introvert is…?

Verschil tussen introverte en verlegen kinderen
Soms worden de termen ‘verlegenheid’ en ‘introversie’ als synoniem gebruikt, maar ze betekenen toch echt iets anders. Ik zal het verschil hieronder voor je uiteenzetten.

Het gedrag dat je bij een verlegen kind ziet, komt vaak voort uit angst. Een verlegen kind is bang om veroordeeld of beoordeeld te worden en het is nerveuzer van aard. Het zou het liefst uitbundiger willen zijn, maar kan dat niet opbrengen. Een verlegen kind schaamt zich voor zichzelf en denkt bij voorbaat al dat alles wat hij/zij zegt of doet (in het bijzijn van anderen) vervelend of stom is.

Introverte kinderen zijn op zich helemaal niet bang aangelegd. Ze zijn stil en op zichzelf, omdat ze merken dat ze dat fijn vinden. Ze kiezen er zelf voor om zich terug te trekken en die keuze is niet gebaseerd op angst; ze houden eenvoudigweg van alleen zijn. Tegelijkertijd hechten ze niet al te veel waarde aan de mening van anderen en zijn niet bang om hun eigen mening uit te drukken. Sociale situaties hoeven ook niet problematisch te zijn, want ze kunnen net zo goed een goed gesprek hebben met goede vrienden; het gesprek gaat dan alleen niet over koetjes en kalfjes, maar veel meer over diepgaande thema’s.

Introversie is ook geen psychologische of psychiatrische aandoening (zoals sociale fobie / angst wel is) of een ‘uit de kluiten gewassen’ eenkennigheid.

Wist je dat er ook veel beroemde personen introvert zijn?
Denk maar eens aan Abraham Lincoln, Albert Einstein, Rosa Parks,
Mahadma Gandhi, Bill Gates, Meryl Streep, J.K. Rowling,

De voordelen van introvert zijn
Je zou kunnen stellen dat de maatschappij over het algemeen meer gericht is op extraverte kinderen dan introverte kinderen. Er wordt bijv. van jongs af aan verwacht dat kinderen met andere kinderen spelen, dat kinderen assertief zijn en voor zichzelf opkomen. Terwijl een introvert kind er soms juist voor kiest om even niet met andere kinderen te spelen of om even niks te zeggen.

⇒ Sterker nog, kinderen die introvert zijn, hebben hele mooie eigenschappen en sterke kanten.

Hieronder vind je een overzicht van waar jouw introverte kind allemaal goed in is:

– Hij vindt het niet erg om alleen te zijn en kan zichzelf goed vermaken / bezighouden. Hij verveelt zich niet snel.

– Hij kiest ervoor om wat meer op zichzelf te zijn. Hij is ingetogen en niet bang om buiten de boot te vallen.

– Hij heeft waarschijnlijk geen grote vriendengroep, maar met de vrienden die hij heeft, heeft hij wel een hechte band. Ze kunnen samen diepgaande gesprekken voeren.

– Hij is zelfstandig en onafhankelijk. Als hij een probleem heeft, dan probeert hij het eerst zelf op te lossen.

– Hij is van het kaliber ‘eerst denken, dan doen’. Dat betekent dus eerst observeren, dan informatie verzamelen, dan nadenken over de gevolgen en dan pas doen.

– Hij kan goed reflecteren op zichzelf. Hij is aanvankelijk misschien niet heel open over zijn gevoelens, maar zodra je zijn vertrouwen hebt gewonnen, is hij goed in staat om zijn gevoelens te uiten.

– Hij is bedachtzamer en stiller dan extraverte kinderen; hij zal dan ook niet snel primair reageren. Echter, als hij iets zegt, dan is het wel van belang. Dat maakt een introvert ook communicatief sterk, omdat hij goed luistert en nadenkt voordat hij iets zegt.

– Hij hoeft niet in het middelpunt van de belangstelling te staan en zal dan ook niet de aandacht van anderen trekken.

TIP: Bekijk deze mooie TED-lezing van Susan Cain over
‘De kracht van Introversie‘.

Wil je graag een thema-avond over opvoeden bijwonen?
Kijk dan in Joyce’ online Agenda voor een workshop, lezing of OpvoedParty bij jouw in de buurt.

Wil je Joyce graag uitnodigen om een thema-avond over opvoeden te geven?
Kijk dan hier voor mogelijke thema’s en/of neem contact met haar op.

Uiteraard zijn er ook nadelen, die introverte kinderen kunnen ervaren. Die vind je hieronder:

– Ze kunnen het gevoel hebben dat ze zich anders moeten gedragen dan dat ze uit zichzelf doen (bijv. ze horen dat ze meer met andere kinderen moeten spelen of meer van zich moeten laten horen) of ze krijgen opmerkingen over hun gedrag (bijv. Wat ben je maar stil?, Ben je je tong verloren?). Hierdoor kunnen ze het gevoel krijgen dat ze anders dan anders of niet goed genoeg zijn.

– Alle kinderen gaan naar school en dat is per definitie een ‘sociaal gebeuren’. Je hebt dan een groot deel van de dag met anderen (zoals klasgenoten en leerkracht) te maken. En nou is dat op zich geen probleem voor introverte kinderen, maar we zagen wel al dat sociale situaties voor introverte kinderen energie kosten. Ze hebben dus ook op school tijd nodig om zich soms even terug te trekken of om alleen te kunnen werken.

=> In dit kader is het goed om groepsopdrachten wat meer te beperken en voldoende af te wisselen met individuele opdrachten.

=> Als je kind thuis komt van school kan een momentje rust of alleen zijn al fijn zijn om zijn batterij weer op te laden.

Maar – ook al zijn er bij iedere persoonlijkheidseigenschap nadelen te benoemen – over het algemeen is het helemaal niet erg als je kind introvert is.

Als je kind last heeft van zijn eigen introversie…
Het wordt natuurlijk een heel ander verhaal als je merkt dat je kind zelf last heeft van zijn introversie en zich daardoor anders gaat voordoen of misschien wel bepaalde situaties of personen gaat vermijden. Dan is het goed om je kind te helpen en te ondersteunen.
Bijv. je kind is vaker verdrietig omdat hij het gevoel heeft dat hij meer vriendjes zou moeten hebben. Of: hij gaat liever niet meer naar school omdat er maar steeds op gehamerd wordt dat hij in de klas vaker van zich moet laten horen.

Hoe kun je je kind of leerling hierbij helpen?

(1) Neem je kind serieus en accepteer hem zoals hij is.
Je kind moet weten dat hij goed is zoals hij is en dat hij zich niet anders voor hoeft te doen dan dat hij is. Bespreek met je kind wie er nog meer introvert is, wellicht een naaste, en bespreek samen hoe die persoon met bepaalde situaties omgaan.
Boekentip: Laat je kind het boek ‘Mathilda’ van Roald Dahl lezen (of lees het voor).

Als je merkt dat je kind bepaalde situaties lastig vindt, dan kun je die samen voorbereiden. Als je kind het bijvoorbeeld lastig vindt om naar een feestje te gaan (Met wie moet ik dan spelen? Wat kunnen we dan doen? En als het andere kind dan iets anders wil doen?), dan kun je vooraf samen bedenken hoe je kind die situatie kan aanpakken. Je kind wil de situatie misschien eerst even observeren; dat kunnen jullie ook samen doen. Bespreek wat je ziet en wat je kind allemaal kan gaan doen. Je kunt aangeven dat je kind niet de hele tijd met andere kinderen hoeft te spelen; het mag best even alleen spelen, een boekje lezen of rustig bij jou komen zitten. Op die manier kan hij ook weer even zijn batterij opladen, zodat hij daarna terug kan gaan om weer met de andere kinderen te gaan spelen.

(2) Bespreek de momenten of situaties die lastig zijn voor je kind.
In het verlengde van tip 1 is het goed om te weten wat je kind lastig vindt, bijv. in sociale situaties. Vindt je kind het lastig om de hele tijd met een ander kind te spelen (zoals hierboven) of heeft het eerder last van de drukte? Afhankelijk van het antwoord van je kind kun je samen bedenken hoe je kind er op een fijne manier mee om kan gaan.
Als je kind dan bijv. toch met een ander kind speelt, terwijl hij aangaf dat hij daar best wel tegenop zag, benoem dat dan en laat weten dat je het knap vindt dat je kind het toch gedaan heeft. Dat geeft je kind vertrouwen in eigen kunnen en zal maken dat die stap de volgende keer weer wat kleiner is.
Blijf wel steeds voor ogen houden dat je kind kleine stappen kan zetten om soms iets te doen wat het niet prettig vindt, maar het hoeft natuurlijk niet totaal te veranderen.

(3) Bespreek de persoonlijkheid van je kind met zijn leerkracht.
Het is goed om de leerkracht van je kind te laten weten dat je kind introvert is. In een klas met veel leerlingen kan een leerkracht een introvert kind (onverhoopt) verkeerd inschatten en wellicht labelen als lui, ongeïnteresseerd of zelfs arrogant. Nou vind ik het persoonlijk sowieso niet wenselijk om een kind te labelen (bijv. als ‘introvert’), maar het is niet verkeerd om een ander, die veel met je kind te maken heeft, inzicht te geven in het karakter van je kind.

Tot slot
Met dit artikel heb ik duidelijk willen maken dat er helemaal niks mis is met kinderen, die introvert zijn. Het is dan ook voor introverte kinderen helemaal prima om te zijn wie ze zijn. De ene persoonlijkheidseigenschap is nou eenmaal niet beter dan de andere; het maakt dus helemaal niks uit of je kind nou introvert of extravert is.

⇒ Dit is dan ook meteen een pleidooi voor iedereen om zichzelf te accepteren zoals ze zijn en om zich niet anders voor te doen dan ze zijn. Je hoeft je als introvert dus niet extravert(er) te gaan gedragen; andersom ook niet. Je bent goed zoals je bent!

Wil je graag reageren op dit artikel?
Dat mag! Zet jouw reactie dan onder dit bericht. Houd het wel constructief, liefst in de vorm van ‘Tips & Tops’. Dankjewel voor je medewerking!

Wil jij meer OpvoedTips van Joyce lezen én ze als eerste in je mailbox ontvangen?
Dat kan! Helemaal gratis en vrijblijvend. Aanmelden is heel eenvoudig.

Cadeau: Als welkomstcadeau ontvang je meteen na je aanmelding het E-book ‘Nóg meer genieten van je kind – 5 x 5 OpvoedTips’.
Je leest er hier meer over.

Heb je vragen over dit thema, wil je meer weten over het onderwerp of heb je een andere opvoedvraag? Neem dan contact met me op.

Met vriendelijke groet,
Joyce Akse

Opvoedcoach & Psycholoog | http://www.aksecoaching.nl | info@aksecoaching.nl

Geschreven door Joyce Akse van ‘Akse Coaching – Opvoedcoaching & Opvoedadvies’.

Klik hier voor jouw dagelijkse portie OpvoedInspiratie op Facebook.

Joyce gebruikte o.a. onderstaande referenties voor dit artikel:
– ‘Wanneer is iemand introvert?’. Klik hier.
– ‘Verlegen zijn heeft twee kanten’. Klik hier.
– ‘9x waarom een introvert kind bijzonder is’. Klik hier.
– ‘Ik ben niet verlegen’. Klik hier.
– ’10 tips voor ouders van een introvert kind’. Klik hier.

Lees ook andere artikelen van Joyce met waardevolle OpvoedTips:
– ‘4 manieren om je kind te helpen met lastige emoties (+ 3 BONUSTIPS)’. Klik hier.
– ‘Waarom huil je nu alweer?’ (over: Hoe je ervoor zorgt dat je kind minder huilt.). Klik hier.
– ‘Voorkom ongewenst gedrag: Geef je kind positieve aandacht.’ Klik hier.
– ‘Hoe leer je je kind om rekening te houden met anderen? (Over: 5 tips | Sociale vaardigheden).’ Klik hier.
– ‘Wat doet een opvoedcoach eigenlijk? | Joyce Akse vertelt.’ Klik hier.
Klik hier voor meer waardevolle opvoedtips van Joyce, bijv. over (niet) willen luisteren, slapen of eten ed.